Page 341 - 6. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI

SÜRAT NEDİR?T NEDİR?
SÜRA 3. ÜNİTE 341
SÜRAT NEDİR? • Belirli bir mesafeyi küçük bir çocuk ile yetişkin
• Canlıların ortak özellikleri arasında hareket etme bir insan aynı sürede yürüyemez. Bu iki hareketli
yeteneği vardır. arasındaki zaman farkı sürat kavramıyla açıkla-
• Bu özelliği ile canlılar; durur, hızlanır, yavaşlar, nabilir.
sallanır, döner ve birçok farklı şekilde hareket • Bir hareketlinin süratini hesaplayabilmek için aldığı
ederler. (gittiği) yolu ve geçen süreyi bilmemiz gerekir.
• Bu durumda bir cismin hareketsiz durduğu nokta- • Bir hareketli t süre sonunda X kadar yol alıyorsa
ya konum denir. sürati;
• Cisim bir konumdan başka bir konuma hareket edi- Alýnan yol X
( )
EDİTÖR YAYINLARI
yorsa yer değiştirmiş olur. Buna da alınan yol denir. Sürat ( ) =v Geçen zaman ( ) t
• A konumunda duran bir topa bir kuvvet uygulaya-

rak B konumuna gelmesi sağlanıyorsa topun yer
değiştirme miktarı 20 m olur. Artık topun yeni ko- • Ölçülen her büyüklüğün mutlaka bir birimle belir-
numu B noktası olmuş olur. Burada top A nokta- tilmesi gerekir.
sından B noktasına gelmesi sırasında uygulanan • Süratin birimi, alınan yol ve geçen zamanın bi-
kuvvetle beraber hareket etmiş olur. rimlerine göre değişiklik gösterir.
• Buna göre sürat birimleri aşağıda yer alan tablo-
daki gibi oluşur.

A 20 m B Yol
Yol Zaman Sürat =
Zaman
• Top, zeminde iki konum arasında hareket eder- kilometre km
ken aynı zamanda belli bir süre geçer. kilometre (km) saat (h) saat = h
• Topa uygulanan kuvvete bağlı olarak bu süre de-
ğişebilir. metre (m) dakika (dk) metre = m
• Uygulanan kuvvet büyürse süre (zaman) kısalır. dakika dk
Kuvvet küçülürse süre de artabilir. metre m
• Bir cismin sabit olduğu noktadan zamanla yer metre (m) saniye (s) saniye = s
değiştirip başka bir noktaya gitmesine hareket
denir. • Birbirine doğru (zıt yönlerde) harekete geçen ha-
• Aynı yolun daha kısa bir zamanda alınmasıyla reketlilerin ne kadar süre sonra karşılaşacakla-
hareketin daha hızlı yapıldığı ortaya çıkar. rını hesaplamak için aşağıdaki formül kullanılır.
• Bu durumda cisimlerin sürati arttıkça yol sabitse,
zaman kısalır ya da aynı süre içinde daha fazla Aralarındaki mesafe
yol alırlar. Karşılaşma = 1. hareketlinin 2. hareketlinin
zamanı
• Bir cismin bir konumdan diğer bir konuma geçer- sürati + sürati
ken harcadığı zaman cismin hareket süresidir.
• Bu süre saat ya da kronometre ile ölçülür. • Aralarında mesafe bulunan ve aynı yönde ha-
• Bu durumda bir cismin süratini belirleyen aslında rekete başlayan hareketlilerin yan yana gelme
yer değiştirme sırasında harcadığı süredir. sürelerini hesaplamak için aşağıdaki formül kul-
lanılır.
• Sürenin az olması süratin fazla olduğunu gösterir.

• Hareketli olan tüm varlıkların bir sürati vardır. Yan yana = Aralarındaki mesafe
Sürati fazla
Sürati az
gelme
• Hareketli bir varlığın birim zamanda aldığı yola zamanı olan hareketlinin - olan hareketlinin
sürat denir. sürati sürati