Page 343 - 6. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI

HAREKETLİNİN GRAFİĞİNİ ÇİZELİM
HAREKETLİNİN GRAFİĞİNİ ÇİZELİM 3. ÜNİTE 343
SABİT SÜRATLİ HAREKETİT SÜRATLİ HAREKET Yani yol ve zaman doğru orantılı olarak artmaktadır.
SAB
Bir hareketli, eşit zaman aralıklarında eşit yollar alı- Bu da çitanın hareketi boyunca süratinin değişme-
yorsa bu hareketlinin sürati hep aynı değeri gösterir. diğini gösterir.
Bu tür hareketlere sabit süratli hareket denir. Grafikteki bilgileri kullanarak her bir zaman aralığı
• Saatin akrep, yelkovan ve saniyesi, lunaparktaki için çitanın süratini hesapladığımızda başlangıçtan
atlı karınca, yürüyen merdiven sabit süratli hare- itibaren her nokta için aynı değere ulaşırız.
( )
ket eden varlıklara örnek gösterilebilir. Alýnan yol X
Sürat ( ) =v eşitliğinden çitanın
9m 9m 9m Geçen zaman ( ) t
sürati tablodaki gibi hesaplanır:
Zaman (s)TÖR YAYINLARI
Çita
3s 3s 3s B noktası için; C noktası için; D noktası için;
A B C D
• Şekildeki A noktasından koşmaya başlayan çi- 9 = 3 m/s 18 = 3 m/s 27 = 3 m/s
tanın 3’er saniye aralarla konumları verilmiştir. 3 6 9
Çita;

› 9 metrelik AB yolunu 3 saniyede,
› 9 metrelik BC yolunu 3 saniyede, • Bir hareketli sabit süratle hareket ediyorsa aldığı
yol, geçen süre ile doğru orantılıdır.
› 9 metrelik CD yolunu 3 saniyede Sürat (m/s)
koşmuştur.
Çita hareketi boyunca eşit zaman aralıklarında eşit
uzaklıkta yollar almıştır. Buna bağlı olarak çitanın 3
hareketi boyunca sürati değişmemiştir. Bu nedenle
çita sabit süratli hareket yapmıştır.
0 0 6 9 Zaman (s)
Çitanın hareketi sırasında aldığı yollar ve bu yolları
alana kadar geçen süreleri gösteren tabloyu aşağı- Çitanın sürati zaman ilerledikçe değişmiyor. Bu ne-
EDİ 0 9 18 27 • Hareketlinin sürat - zaman grafiğinden aldığı yol
daki gibi oluşturabiliriz.
denle çitanın sürat değerlerinin zamana bağlı deği-
şimini yukarıdaki gibi bir grafikle gösterebiliriz.
Alınan Yol (m)
3
0
bulunabilir. Grafiğin altında kalan alan, hareketli-
9
6
nin o zamana kadar aldığı yola eşittir.
Tablodaki verileri kullanarak yatay eksende zama-
nı, düşey eksende alınan yolları göstererek çitanın
hareketi için aldığı yolun zamana bağlı değişimini Sürat (m/s)
gösteren grafiği aşağıdaki gibi çizebiliriz.
Alınan yol (m) 5

27 D
C 0 2 4 6 8 Zaman (s)
18

9 B • Örneğin grafikte 5 m/s’lik sabit süratle hareket
eden cismin aldığı yol şekildeki dikdörtgenin ala-
nına eşittir.
0 3 6 9 Zaman (s) › Yol = Sürat × Zaman
Yukarıdaki grafikte çitanın zaman ilerledikçe aldığı › Yol = 5 × 8 = 40 metre
yolun düzgün olarak arttığı görülmektedir.