Page 72 - 7'DEN LGS'YE FEN BİLİMLERİ HAZIRLIK İLK ADIM - EDİTÖR YAYINLARI

LGS’YE ILK ADIM KATI BASINCI

7 Katılar; ağırlıklarından dolayı kendilerine uygulanan kuvvetleri aynen ilettiklerinden bulundukları zemine bir
etki uygularlar. Buna katı basıncı denir. Katıların basıncı cismin ağırlığı ile doğru; cismin yere temas eden
alanı ile ters orantılıdır.
Ailesi ile “İlginç Olaylar Sirki”ne giden Emine’nin dikkatini çivili bir gösteri çeker. İzlemek için gösterinin yapıldığı
çadıra gider.
Gösteriyi yapan kişi eline bir çivi almış ve eline batırarak elinin acıdığını söylemişti. Sonra tahta bir bloğa
hazırladığı 1000 tane; 1 cm’lik aralıklara çakılmış çivileri gösterip üzerine yatmıştı. Gösteriyi yapan kişi hiç
canının yanmadığını, uyumak için çivili yatağın diğer yataklara göre daha rahat olduğunu söylemiş ve herkes
alkışlamıştı.
EDİTÖR YAYINLARI

Buna göre sirkteki çivili yatağa rahat bir şekilde yatan kişinin sırrı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Fazla sayıda çivi kullanarak kesit alanını arttırmıştır. Böylece adama etki eden basınç azalır ve acı hisset-
mez.
B) Çivi uçları sivri olduğu için basınç artmıştır. Bundan dolayı yatağa rahatça yatar.
C) 1000 yerine 2000 çivi kullansaydı basınç artacağı için yatağa yatmakta zorluk çekerdi.
D) Adam çivilerin sivri ucunu törpülediği için rahat bir şekilde yatağa yatmıştır.
Çözüm: 1 tane çiviyi eline batırdığı zaman kesit alanı az olduğu için hissettiği acı yani basınç artacaktır. Çivi sayısını art-
tırdığı zaman temas eden yüzey alanı da artar. Böylece basınç azalır ve hissettiği acı da azalır.
8

Şekil I Şekil II
Yukarıda özdeş küpler kullanılarak Şekil-I’deki düzenek oluşturulmuştur.
Küplerle Şekil-II’deki gibi düzenek oluşturulursa yere yapılan basınç nasıl değişir?
A) Değişmez. B) Yarıya düşer. C) Üç katına çıkar. D) Üç kat azalır.

Çözüm: Şekil I’de basınç ağırlık 3G yüzey alanı S olduğundan 3P alınırsa, Şekil II’de ağırlık yine değişmez (3G) ancak
yüzey alanı iki katına çıktığından basınç yarıya düşer. Bunu aşağıdaki gibi sayısal işlem yaparak da bulabiliriz.
Ağırlık ya da Kuvvet
Katılarda basınç(P) = formülüyle de bulunabilir.
Yüzey Alanı

G G G 3G
P = = 3P
I
G G G S
S S S P = 3G = 1,5P (Yarısı olur)
Şekil - I Şekil - II II 2S
S = Yüzey alanı G = Ağırlık
722
7