Page 124 - 7'DEN LGS'YE TÜRKÇE HAZIRLIK İLK ADIM - EDİTÖR YAYINLARI

8. SINIF KONULARINA GİRİŞ METİN TÜRLERİ

BİLGİLENDİRİCİ METİNLER niçin, nerede, ne zaman, kim” sorularına
göre kurgulanmasıdır.
Fıkra (Köşe Yazısı): Günlük olaylara ait ki-
şisel görüşlerin kanıtlamaya gerek duyulma- Anı (Hatıra): Kişilerin kendi başlarından ge-
dan ortaya konulduğu yazılardır. Gazeteler- çen veya tanık oldukları önemli olayları ve
de ve dergilerde yayımlanır. durumları dile getirdiği, deneyimlerini pay-
laştığı yazılardır.
Makale: Bilim, fen konularıyla siyasal, eko-
nomik ve toplumsal konuların ele alındığı HİKÂYE EDİCİ METİNLER
yazılardır. Ele alınan konular neden-sonuç
EDİTÖR YAYINLARI
ilişkisiyle açıklanır; ortaya atılan fikirler, bel- Roman: Yaşanmış veya yaşanabilecek olayla-
geler veya verilerle kanıtlanır. rın yer, zaman ve kahraman unsurlarına daya-
nılarak anlatıldığı metinlerdir. Ayrıntıya fazla
Deneme: Herhangi bir konuyla ilgili duygu- yer verilir, uzun tasvirler yapılır, kahramanla-
ların ve düşüncelerin ortaya konulduğu ya- rın psikolojileri üzerinde sıkça durulur, betim-
zılardır. Amaç, duygu ve düşünceleri içten leyici ve öyküleyici anlatımlardan yararlanılır.
KAZANIM / KONU ÖZETİ Söyleşi (Sohbet): Herhangi bir konudaki rakan savaş, göç, kahramanlık ve doğal afet
geldiği gibi ortaya koymaktır.
Destan: Milletlerin geçmişinde derin izler bı-

düşüncelerin kanıtlama amacı olmadan kar-
gibi olayların anlatıldığı metinlerdir. Olağa-
şılıklı konuşma havası içinde yazıldığı yazı-
nüstü olaylara ve abartıya bolca yer verilir.
lardır. Konu sınırı yoktur. Ayrıntıya inilmez.
Hikâye: Yaşanmış veya yaşanabilecek olay-
Biyografi: Herhangi bir alanda ün yapmış, ların yer, zaman ve kahraman unsurlarına
tanınan, ünlü bir kişinin hayatının tamamı-
nın veya bir bölümünün bir başkası tarafın- dayanılarak anlatıldığı, romana göre daha
kısa anlatılar olan metin türüdür.
dan anlatıldığı yazılardır.
ŞİİR
Otobiyografi: İnsanların kendi hayatlarının
tamamını veya bir kısmını kaleme aldıkları y Duygu ve düşüncelerin etkileyici bir dil-
yazılardır. le belirli bir plan çerçevesinde anlatıldı-
ğı, mısra adı verilen tek satırlık yapılarla
Günlük (Günce): Kişilerin yaşantılarında oluşturulan türdür.
önemli buldukları olayları, izlenimleri, hayal- y Şiir türünü diğer düzyazı türlerinden ayı-
leri günü gününe yazdığı yazılardır. ran; ölçü, mısra ve ahenk unsurlarıdır.
Haber Metni: Toplumun gündemini meşgul y Mısra sonlarında tekrarlanan, görevle-

eden olaylar ve olgularla ilgili gelişmeleri ri aynı olan ek veya anlamları aynı olan
anlatan, gazete veya dergilerde yayımlanan sözcüklere redif denir.
yazılardır. 5N 1K kuralına göre düzenlenir. y Şiirde, dize sonlarındaki ses benzerlikleri-
Not: 5N 1K kuralı; haberin “ne, nasıl, ne kafiye (uyak) denir.

1 Faruk Nafiz Çamlıbel, 18 Mayıs 1898’de İstan- 2 Seferberliğin sunası
bul’da doğdu. Kayseri, İstanbul ve Ankara’da Solmuş saçının kınası
öğretmenlik yaptı. İstanbul’dan milletvekili seçildi. Ninem üç şehit anası
“Anayurt” adında bir dergi çıkardı. 8 Kasım 1973’te Alnı kardan ak benim ninemin
vefat etti. Eserlerinden bazıları şunlardır: Çoban
Çeşmesi, Han Duvarları… Dörtlükle ilgili aşağıdakilerin hangisi söylenemez?
Parçanın türü aşağıdakilerden hangisidir? A) Şiir dörtlükten oluşmuştur.
B) Dize sonlarındaki “-sı” sesleri rediftir.
A) Fıkra B) Sohbet
C) Metinde sevgi duygusu ağır basmaktadır.
C) Biyografi D) Otobiyografi D) Kafiye kullanılmamıştır.

Çözüm: Tanınmış bir şairin yaşamındaki önemli olaylar, Çözüm: A, B ve C seçeneklerindeki ifadeler doğrudur.
üçüncü kişi ağzıyla yazıldığı için metnin türü biyografidir. Ancak dörtlükteki “-na” sesleri kafiyedir.

1
12424