Page 83 - 7'DEN LGS'YE TÜRKÇE HAZIRLIK İLK ADIM - EDİTÖR YAYINLARI

8. SINIF SORULARIYLA TANIŞMA ANLATIM BOZUKLUKLARI

1 “Havalar ısındıkça çalışan insanların verimliliği git- 4 “Yeni eve girdim ki şemsiyemi okulda unuttuğumu
tikçe azalıyor.” cümlesindeki anlatım bozukluğu fark ettim.” cümlesindeki anlatım bozukluğunun
aşağıdakilerden hangisi yapılarak düzeltilebi- nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
lir? A) Gereksiz sözcük kullanımı
A) “Havalar” sözcüğündeki çoğul eki kaldırılarak B) Atasözü veya deyimin yanlış anlamda kulla-
B) “çalışan” sözcüğünden önce “dışarıda” sözü nımı
getirilerek C) Sözcüğün yanlış yerde kullanımı
C) “gittikçe” sözcüğü cümleden çıkarılarak D) Yanlış anlamda sözcük kullanımı
D) “azalıyor” yerine “kayboluyor” sözcüğü getiri-
EDİTÖR YAYINLARI
lerek Çözüm: Cümleden evin yeni olduğu ve kişinin eve yeni
girdiği yönünde iki anlam çıkmaktadır. Bu anlatım bo-
Çözüm: “Azalmak” fiili aşamalı bir durum bildirir. Cüm- zukluğu “yeni” sözcüğünün “eve” sözcüğünden sonra
lede ayrıca “gittikçe” ifadesinin kullanılması gereksiz kullanılmasıyla giderilebilir. Dolayısıyla buradaki anla-
sözcük kullanımından kaynaklanan anlatım bozukluğu- tım bozukluğu sözcüğün yanlış yerde kullanımından
na yol açmıştır. Bu bozukluk “gittikçe” sözcüğü cümle- kaynaklanmaktadır.
den çıkarılarak giderilebilir.

5 “Oda birkaç haftadır temizlenmiyor, duvarları örüm-
2 Aşağıdaki cümlelerden hangisinde yapılan cek ağı bağladı.” cümlesindeki anlatım bozuklu-
anlatım bozukluğunun nedeni parantez için- ğunun nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
deki nedenle aynı değildir?
A) O beni, ben onu dinledim. (Yüklem eksikliği) A) Özne eksikliği B) Tamlanan eksikliği
C) Tamlayan eksikliği D) Yer tamlayıcısı eksikliği
B) Birden karşıma çıkınca şaşırdım. (Zamir
eksikliği)
Çözüm: “Odanın duvarları” isim tamlamasının tam-
C) Mine ile ben ne zamandır görüşmüyorum. layanının yazılmaması anlatım bozukluğuna neden
(Bağlaç yanlışları) olmuştur. Cümle “Oda birkaç haftadır temizlenmiyor,
D) Adamın günlük konuşması iyiydi ama toplu- odanın duvarlarını örümcek ağı bağladı.” şeklinde ya-
luğa hitap etmesini bilmiyordu. (Ek yanlışlığı) zılırsa doğru olur.
Çözüm: A, B ve D’deki anlatım bozuklukları parantez-
de yazılan türdedir. C’deki bağlacın kullanımı doğrudur
ama özne ile yüklem uyumsuzdur. Bu nedenle anlatım
bozukluğunun nedeni özne - yüklem uyumsuzluğudur. 6 Tamlama ögelerinden birinin eksik olması anlatım
bozukluğuna sebep olur.

Aşağıdakilerin hangisinde bu açıklamaya
örnek olacak bir anlatım bozukluğu vardır?
3 “Koltukta sessizce oturan çocuğun hareketlerine A) İçeride annem, kardeşim ve ben vardık.
şaşkınlıkla bakıyordu.” cümlesindeki anlatım B) Dile yenilikler getirmekten çok imkânlarını
bozukluğu nasıl giderilebilir? çoğaltmak gerekir.
A) “oturan” yerine “oturmuş” kelimesi getirilerek C) Okulda herkesin derslere katılması gerektiğini
B) “oturan”dan hemen sonra virgül kullanılarak söylediler.
C) “bakıyordu” yerine “bakıyorlardı” getirilerek D) Öğretmenin, öğrencilerin ders durumlarıyla
D) “çocuğun” yerine “çocuğa” yazılarak ilgilenmesi gerekmektedir.
Çözüm: Cümlede noktalama işareti eksikliğinden kay- Çözüm: A, C ve D seçeneklerinde anlatım bozukluğu
naklanan anlatım bozukluğu vardır. “Oturan” ifadesin- yoktur. B’de ise “imkânlarını” tamlananının tamlayıcısı
den sonra virgül kullanılırsa öznenin “koltukta sessizce olan “dilin” ifadesinin söylenmemesinden kaynaklanan
oturan (kişi)” olduğu anlaşılır. anlatım bozukluğu vardır.

83
83