Page 313 - 7. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI

HÜCRE - 2
HÜCRE - 2 2. ÜNITE 313
DNA, GEN, KROMOZOM HÜCRENIN KEŞFI

Kromozom: Çekirdek içindeki kalıtsal özelliklerin bulun- • Hücre çıplak gözle görülemeyecek kadar küçük olan
duğu yapılardır. DNA ve özel proteinlerin birleşmesiyle karmaşık bir yapıya sahiptir. Hücreyi gözlemlemek
oluşur. Her canlı türünde kromozom sayısı farklılık gös- için merceklerin kullanıldığı hücrenin büyütülerek gö-
terir. Kromozom sayısı canlılarda gelişmişliği göstermez. rüntülenmesini sağlayan araçlara mikroskop denir.
DNA: Hücrenin yönetici molekülüdür. Hücredeki tüm ya- • Zacharias Jansen hücreyi gözlemek için kullanılan ilk
şamsal faaliyetleri DNA tarafından yönetilir. mikroskobu geliştirmiştir.
Gen: DNA üzerinde kalıtsal bilgilerin yer aldığı bölgedir. • Antonie Van Leeuwenhoek mercekleri kullanarak
Kalıtsal özellikler genler sayesinde nesilden nesile akta- bugünkü ışık mikroskobunun temellerini atmıştır. Le-
rılır. euwenhoek kendi yaptığı mikroskopla canlı hücreleri
• EDİTÖR YAYINLARI
Nükleotid: DNA'nın temel yapı birimidir. Bir nükleotidin gözlemleyen ilk bilim insanı olmuştur.
yapısında fosfat, şeker ve organik baz bulunur. Organik • Robert Hook şişe mantarından aldığı bir kesiti ince-
bazlar adenin (A), timin (T), guanin (G), sitozin (C)'dir.
Nükleotidler hangi organik bazı içeriyorsa o bazın ismiy- lerken gözlemlediği boşluklu yapılara hücre adını ver-
miştir.
le adlandırılır.
• 19 yy'da Matthias Schleiden ve Theodar Schwann
Çekirdek yaptıkları deneyle ve gözlemler sonucunda bitkilerin
Kromozom ve hayvanların hücrelerden oluştuğunu ortaya koy-

muştur.
• 1858 yılında Rudolf Virchow daha önce yapılan hücre

çalışmalarını ilerletmiş ve hücre teorisini açıklamıştır.
Hücre Hücre teorisine göre;
DNA › Bütün canlılar bir ya da birden fazla hücreden

Nükleotid meydana gelmiştir.
Gen › Hücre canlının temel yapı birimidir. Tüm metabolik
olaylar hücrede meydana gelir.

› Hücrelerin bölünmesiyle yeni hücreler meydana
Kromozom - DNA - Gen - Nükleotid
gelir.
• DNA'da nükleotidler çift iplik oluşturacak şekilde kar- › Hücreler sahip olduğu kalıtsal bilgiyi hücre
şılıklı dizilerek sarmal bir yapıyı oluşturur. Adenin nük- bölünmesi aracılığıyla bir hücreden diğer hücreye
leotidi timinle guanin nükleotidi sitozinle eşleşir. aktırır.
• Kalıtsal birimler büyükten küçüğe doğru kromozom, • Günümüzde teknolojinin ilerlemesiyle birlikte hücre ile
DNA, gen, nükleotid şeklinde sıralanır. ilgili bilgiler değişmiş ve gelişmiştir. Bu durum bilimsel
Hücre çoğalırken DNA kendini eşleyerek oluşan her bilgilerin kesin olmadığını, değişebileceğini, gelişebi-
bir yeni hücreye aktarılacak şekilde kopyalanır ve mik- leceğini göstermektedir.
tarını iki katına çıkarır.
HÜCRE VE ORGANIZMA ILIŞKISI
• Tek hücreli canlılarda yaşamsal faaliyetler tek hüc-
re içerisindeki organeller tarafından sağlanırken çok
hücreli canlılarda birçok hücre tarafından gerçekleşir.
• Çok hücreli canlılarda benzer görevdeki hücreler bir
araya gelerek dokuyu, dokular bir araya gelerek or-
ganları, benzer görevden sorumlu organlar bir araya
gelerek sistemleri, sistemler bir araya gelerek orga-
nizmayı yani canlıyı oluşturur.
DNA Eşleşmesi