Page 442 - 7. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI
P. 442
442
• Erzurum Kongresi'nde kongre üyelerinden millî irade-
yi temsil edecek bir temsil heyeti kurulmuştur. Itilaf { Not: 17 Şubat 1926'da Medeni Kanun'un kabul
Devletlerinin Istanbul'u işgal edip Mebusan Meclisini edilmesi ile evlilik, boşanma ve miras gibi kadın-erkek
kapattırmaları üzerine Mustafa Kemal, Ankara'da milli eşitliği sağlanarak demokratik anlamda önemli bir adım
bir meclisin toplanması için çalışmalara başlamıştır. atılmıştır.
• 19 Mart 1920'de bütün yurtta yapılan seçimlerde se- • Türk kadınına 1930'da belediye, 1933'te muhtar,
çilen milletvekilleri ile Istanbul'dan gelen milletvekilleri 1934'te milletvekili seçimlerine katılma hakkı verilmiştir.
Ankara'da toplandı. Yapılan büyük bir törenle 23 Nisan
1920'de Büyük Millet Meclisi açıldı ve yeni Türk devleti ÇOK PARTILI HAYATA GEÇIŞ
kuruldu. DENEMELERI
Parti: Devlet yönetimi konusunda aynı düşünceye sahip
CUMHURIYET'IN ILANI (2⒐ EKIM 1⒐23) insanların bir araya gelerek oluşturduğu siyasi teşkilat-
EDİTÖR YAYINLARI
Cumhuriyet'in ilanının nedenleri: lanmadır.
• Saltanatın kaldırılmasıyla ortaya çıkan devlet başkan- Cumhuriyet Halk Fırkası'nın Kurulması (1923): Cum-
lığı sorununu çözmek, yeni Türk devletinin rejimini huriyet Dönemi'nin ilk siyasi partisidir. Genel Başkanı
(yönetim biçimi) ve adını belirlemek ve bu konudaki Mustafa Kemal'dir. Inkılaplar bu parti ile gerçekleştirilmiş
tartışmalara son vermek, Meclis Hükûmeti sisteminin ve yerleştirilmiştir. Cumhuriyet Halk Fırkası, 1950 yılına
işleyemez durumda olması ve Fethi (Okyar) Bey'in kadar tek başına iktidarda kalarak Türkiye Cumhuriyeti
başkanlığındaki hükûmetin istifa etmesi ile ortaya çı- tarihinin en uzun ömürlü partisi olmuştur.
kan hükûmet bunalımı Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası'nın Kurulması
(1924): Türkiye Cumhuriyeti tarihinin ikinci siyasi partisi-
Cumhuriyet'in ilanının sonuçları: dir. Kâzım Karabekir başkanlığında Rauf Orbay, Ali Fuat
• Yeni Türk devletinin adı ve yönetim şekli belli oldu. Cebesoy, Refet Bele ve Adnan Adıvar'ın öncülüğünde 17
Kuvvetler ayrılığı ile yasama, yürütme ve yargı yetki- Kasım 1924'te kurulmuştur. Terakkiperver Cumhuriyet
leri birbirinden ayrıldı. Fırkası'nın bazı üyelerinin, Şeyh Sait Isyanı'nın çıkma-
• Millî egemenlik gerçekleşti ve çağdaşlaşma yolunda sında rolü olduğu gerekçesi ile parti 5 Haziran 1925'de
önemli bir adım atıldı. Cumhuriyetçilik ilkesi uygulan- kapatılmıştır.
maya başladı. Serbest Cumhuriyet Fırkası (1930): Serbest Cumhuri-
• 1921 Anayasası'na "Türkiye Devleti'nin yönetim şekli yet Fırkası Mustafa Kemal'in isteği ve desteği ile arkadaşı
Cumhuriyet'tir." ibaresi eklendi. Mecliste yapılan se- Ali Fethi Okyar tarafından kurulmuştur. Türkiye Cumhu-
çimlerde Türkiye Cumhuriyeti'nin; riyeti'nin ikinci muhâlefet partisidir. Serbest Cumhuriyet
Fırkası'nın kurulmasını fırsat bilen rejim karşıtı kesimin
› Ilk cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Paşa,
artan Muhalefet havasını fırsat bilerek partiye sızmaları
› Ilk başbakanı Ismet (Inönü) Paşa ve ilk meclis baş- üzerine Ali Fethi Bey rejimi korumak ve kötü olaylara se-
kanı Ali Fethi (Okyar) Bey olmuştur. bep olmamak için 17 Kasım 1930'da partiyi kapatmıştır.
ÇÖZÜMLÜ SORULAR
ÇÖZÜMLÜ SORULAR
1. Sivas Kongresi'nde Irade-i Milliye gazetesinin yayım- 2. Sultan II. Mahmud "Ben tebaamdan Müslümanları ca-
lanmasına karar verilmiştir. mide, Hristiyanları kilisede, Musevileri havrada gör-
Bu karar özellikle aşağıdakilerden hangisinin mek isterim." demiştir.
önemine dikkat çekmektedir? II. Mahmud'un bu sözü demokrasinin aşağıdaki
A) Askeriyenin B) Siyasetin temel ilkelerinden hangisine uygundur?
C) Basının D) Eğitimin A) Çoğulculuk B) Özgürlük
C) Katılım D) Çoğunluk
Çözüm: Irade-i Milliye gazetesinin çıkarılmasının amacı;
basını kullanarak Türk halkını örgütlemek ve kamuoyu Çözüm: II. Mahmud bu sözüyle tebaasında yer alan in-
oluşturmaktır. sanların inanç özgürlüğüne sahip olduğunu belirtmiştir.
