Page 263 - 8. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI
P. 263
PARÇADA ANLAM - 1 (ANLATIM BİÇİMLERİ, DUYULARDAN YARARLANMA)ARÇADA ANLAM - 1 (ANLATIM BİÇİMLERİ, DUYULARDAN YARARLANMA)
P 11. BÖLÜM 263
ANLATIM BİÇİMLERİ
Açıklama (Açıklayıcı Anlatım)
Açıklama (Açıklayıcı Anlatım) Betimleme (Betimleyici Anlatım)
Betimleme (Betimleyici Anlatım)
• Herhangi bir konu hakkında bilgi vermek amacıyla • Bir olaya ait ayırt edici özelliklerin okuyucunun gö-
başvurulan anlatım yöntemidir. zünde canlandırılarak anlatıldığı anlatım biçimidir.
• Nesnel ifadeler ve bilimsel bir üslup kullanılır. • Niteleyici ifadelerden sıklıkla faydalanılır.
̛ Örnek: Psikoloji, bilinç bilimi olarak bilinir. 19. yy. ̛ Örnek: Ben yaşadıklarımın etkisiyle ısınmış içimin
dan itibaren gittikçe gelişen kişisel bilim dalıdır. Psiko- sıcağından dışarıdaki keskin soğuğu hissetmezken
EDİTÖR YAYINLARI
loji alanında bilim adamları özellikle kişisel bilinçlerin onun elleri ve ayakları buz kesmişti. Burnu kıpkırmızı,
esrarını çözmeye çalışmışlardır. elleri mosmor olmuştu.
T Öyküleme (Öyküleyici Anlatım)
Tartışma (Tartışmacı Anlatım)artışma (Tartışmacı Anlatım)
Öyküleme (Öyküleyici Anlatım)
• Bir düşünceyi çürütüp başka bir düşünceyi kabul et- • Parçanın genelinde bir hareket, eylem söz konusu
tirme amacıyla kullanılan anlatım biçimidir. olduğunda kullanılan anlatım biçimidir.
• Genellikle öznel cümleler kullanılır ve yazar karşı- • Olay anlatımı yapılır. Parçada yer, zaman, kişi ve
sında biri varmış gibi tavır takınır. olay unsurları bulunur.
• Genellikle parçanın başında karşı çıkılacak düşün- • Anlatımda genellikle geçmiş zamanda çekimlenmiş
ce verilir sonra da yazar kendi düşüncesini anlatır. ifadeler kullanılır.
̛ Örnek: Eline kalemi alan, şiir karalayan herkes ̛ Örnek: O gün durağa geç gelmiş, otobüsü kaçır-
kendini şair sanıyor. Şair olmak sanıldığı gibi kolay de- mıştım. Durakta bir sonraki otobüsü beklerken yanıma
ğildir. Şair olmak emek ister, sevgi ister, hasretlik ister, gelen yaşlı bir kadının sesini duydum. Yanındaki genç
ayrılık, gurbetlik ister. kızla dün geceki olay hakkında konuşuyorlardı.
{ Not: Öyküleyici anlatımın olduğu yerde genellikle betimleyici anlatımdan da faydalanılır.
DUYULARDAN YARARLANMA
• Çevremizdeki somut varlıkları beş duyumuzla algılarız. Bu duyular ve duyu organları: görme (göz), koklama (bu-
run), dokunma (deri), işitme (kulak), tatma (dil).
• Parçada duyulardan yararlanılarak anlatılanların somutlaştırılması amaçlanır.
{ Not: Duyulardan yararlanma daha çok betimleyici anlatım biçimiyle kullanılır.
Örnek:
Efe, sararmış yaprakların üstüne basıyor, çıkardıkları hışırtılarla zihnini boşaltıyordu. Sonbaharı sever. Soğukta
ne kadar üşürse üşüsün evine girince yüzüne sıcak hava çarpar, annesinin pişirdiği ekşisi bol tarhananın kokusu
burnuna kadar gelirdi. Tadınca yalnız ekşiyi değil, acıyı da duyar ve tazelendiğini hissederdi.
Görme: Sararmış Koklama: Tarha- Dokunma: Yüze İşitme: Yaprakla- Tatma: Ekşi ve
yapraklar na kokusu çarpan sıcak hava rın hışırtısı acı tarhana
