Page 512 - 8. SINF VIP TÜM DERSLER SORU BANKASI - EDİTÖR YAYINLARI

MUSUL SORUNU (5 HAZİRAN 1926) 6. ÜNİTE – 4. TEST
1. Lozan Görüşmeleri’nde Musul’un durumu tartı- 3. Milletler Cemiyeti 16 Aralık 1925’te Musul’un İn-
şılmış, Türkiye bu toprakların kendisine verilme- giliz mandası altındaki Irak’a ait olduğuna karar
si gerektiğini savunurken İngilizler ise mandası vermiştir. Türkiye ilk etapta bu kararı tanımamış
altındaki Irak’ta kalmasını savunmuştur. Görüş- ve bir gün sonra Sovyet Rusya ile Dostluk ve Ta-
meler tıkanınca Musul meselesi daha sonra Türk rarfsızlık Antlaşması’nı imzalamıştır.
ve İngiliz hükûmetlerince görüşülmek üzere er- Türkiye’nin bu tutumu;
telenmiştir. Türkiye bazı girişimlerde bulunsa da
Musul sorunu 5 Haziran 1926’da yapılan Ankara I. uluslararası çıkarlarını ön planda tuttuğu,
Antlaşması ile sona ermiş, Musul ve Kerkük Irak II. Milletler Cemiyeti ile üyelik bağını kopardığı,
topraklarında kalırken Musul’un petrol gelirlerinin III. büyük bir devleti denge unsuru olarak kullan-
%10’nu 25 yıllığına Türkiye’ye verilmiştir. dığı
EDİTÖR YAYINLARI
Yukarıda verilen bilgiler incelendiğinde aşağı- gelişmelerinden hangileriyle açıklanabilir?
dakilerden hangisi söylenemez?
A) Yalnız I B) I ve III
A) Musul sorunu Misak-ı Millî’ye uygun çözüle-
memiştir. C) II ve III D) I, II ve III
B) İngiltere ekonomik çıkarları doğrultusunda ha-
reket etmiştir.
C) Türkiye kısmen de olsa ekonomik gelir elde
etmiştir.
D) Lozan’da çözülemeyen tek sorun Musul me-
selesidir.
4. Lozan Konferansı’ndan sonra Musul için ikili gö-
rüşmelere başlayan Türkiye ile İngiltere sorunu
çözemedi. Lozan Antlaşması’nın ilgili hükmü ge-
reği sorun Milletler Cemiyeti’ne taşındı. Ancak
Milletler Cemiyeti Musul’un İngiltere mandası
altındaki Irak’a bırakılmasına karar verdi. Cemi-
yetin bu yanlı kararı üzerine Türkiye, Musul’u güç
kullanarak almaktan başka çaresinin kalmadığını
görerek savaş hazırlıklarına başladı. Ancak tam
bu sırada doğuda çıkan Şeyh Sait İsyanı hare-
kete geçilmesini engelledi. İsyanın bastırılmasına
2. Misak-ı Millî içerisinde yer alan Musul, zengin
petrol kaynaklarına sahip stratejik bir bölgedir. Bu ve ülke içindeki düzenin yeniden sağlanmasına
durumun farkında olan İngiltere Mondros Ateşkes öncelik veren Türkiye, İngiltere ile anlaşmak zo-
Antlaşması’nın ardından ilk olarak bu bölgeyi iş- runda kaldı. Yapılan Ankara Antlaşması ile Musul
gal etmiştir. Türk heyeti, Lozan Görüşmeleri’nde, Irak’a kalacak şekilde bugünkü Türkiye - Irak sı-
çoğunluğu Türk olan Musul’un Türkiye’ye bırakıl- nırı çizildi.
masını gerekirse halk oylaması yapılmasını öner- Buna göre aşağıdaki yargılardan hangisine
miştir. Ancak İngiltere bu öneriyi reddetmiştir. ulaşılamaz?
Buna göre; A) Türkiye’nin yaşadığı iç sorun Musul konusu-
nun Türkiye aleyhine sonuçlanmasına neden
I. Türkiye sorunu barışçıl yöntemlerle çözmeye
çalışmıştır. olmuştur.
B) Milletler Cemiyeti büyük devletlerin çıkarları-
II. İngiltere çıkarları uğruna uluslararası hukuku
yok saymıştır. na göre hareket ederek, kuruluş amacından
uzaklaşmıştır.
III. Türkiye Misak-ı Millî’den ilk tavizini vermiştir.
C) Türkiye, bölgenin geleceğinin yapılacak halk
yargılarından hangilerine ulaşılabilir? oylaması ile belirlenmesini savunmuştur.
A) Yalnız I B) Yalnız III D) Dış siyasette güçlü olmanın yolunun iç siya-
512 C) I ve II D) I ve III sette güçlü olmaktan geçtiği kanıtlanmıştır.