Page 7 - 9. SINIF COĞRAFYA DEFTERİM - GİRİŞ YAYINLARI
P. 7

ÖZETİN ÖZETİ                                                            Ünite 1: İnsan ve Doğa



                                                                      JÜPİTER
                                        DÜNYA          MARS
             MERKÜR        VENÜS                                                     SATÜRN       URANÜS NEPTÜN








                                     Dünya’nın Şeklİ ve Hareketlerİ


                                           Dünya’nın Şekli ve Sonuçları
                GİRİŞ YAYINLARI

          Ekvator Yarıçapı    →  6.378 km

          Kutup Yarıçapı     →  6.357 km
          Ekvator Çevresi     →  40.076 km                                                     6.357 km
          Meridyenel Çevre     →  40.009 km          Geoit: Dünya’nın kutuplar-
          Basıklık Oranı       →  1/297 km           dan basık, Ekvator’dan                        6.378 km
          Yüz Ölçümü         →  510 milyon km 2      şişkin kendine has şeklinde
                                                     denir. Bu şekli almasında
                                           3
          Hacmi             →  1,08 milyar km
                                                     çizgisel hız, sıcaklık ve yer         40.076 km
                                         24
          Kütlesi           →  5,9742 x 10  km       çekimi etkili olmuştur.
                                                                                         40.009 km
        Yerkürenin geoit olduğunu kanıtlayan maddeler şunlardır:
        Q   Ekvator çevresinin uzunluğu kutuplar çevresinden fazladır.  Q Yer çekimi Ekvator’dan kutuplara doğru gidildikçe artar.

        Q   Ekvator yarıçapı, kutup yarıçapından uzundur.   Q   En büyük paralel dairesi Ekvator’dur.





         Yerkürenin Şeklinin Genel Sonuçları
         Q   Güneş ışınlarının aldığı yol Ekvator’dan kutuplara gidildikçe uzar. Buna bağlı olarak; sıcaklık, iklim, bitki örtüleri, akarsu
            rejimleri, denizlerin tuzluluk oranları, gölge boyları ve tarım ürünleri kutuplara doğru gidildikçe değişir.
         Q   Sürekli Termik Basınç merkezleri oluşur.

         Q   Yerden yükseldikçe görüş alanı genişler. Dünya’nın yarısı aydınlıkken diğer yarısı karanlıktır.
         Q   Çizgisel hız, Ekvator’dan kutuplara doğru gidildikçe azalır.
         Q   Bütün meridyenler kutup noktasında birleşirler ve meridyenlerin aralarındaki mesafe kutuplara doğru gidildikçe azalır.

         Q   Paralellerin boyları kutuplara doğru kısalır. Meridyenler arası mesafe de kutuplara doğru azalır.
         Çizgisel hız: Dünya’nın kendi ekseni etrafındaki dönüş hızına denir.
         Tan vakti: Güneş doğmadan önceki alacakaranlık zamanıdır.
         Gurup vakti: Güneş’in ufkun altına inmesi sonucu oluşan alacakaranlık aşamasıdır.
         Alacakaranlık vakti: Güneş doğmadan önceki ya da battıktan sonraki aydınlık, yarı aydınlık, akşam karanlığı aşamalarıdır.

         Açısal hız: Küresel cisimlerin ekseni etrafında birim zamanda katettiği açıya denir.



        14    Giriş Yayınları / 9. Sınıf Coğrafya
   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11   12