Page 18 - 9. SINIF KİMYA DEFTERİM - GİRİŞ YAYINLARI

ÖZETİN ÖZETİ Ünite 5: Doğa ve Kimya

Su ve Hayat

Suyun Varlıklar İçin Önemi

Q Su, sindirim ve emilim işlevleri için gereklidir. Vücut sıcaklığını dengede tutar. İç organlardaki zarların ve eklemlerin kayganlığını
sağlar. Böbreklerin düzenli çalışmasını sağlar. Toksin maddelerin vücuttan atılmasını sağlar. Vücudun ihtiyacı olan vitaminlerin ve
minerallerin taşınmasında rol oynar. Bitkiler, fotosentez ve terleme olaylarında suyu kullanılır. Bitkilerin kökleri yardımı ile
mineralleri alarak yapraklara kadar taşınmasını sağlar.
Su Kaynakları Su Tasarrufu ve Su Kaynaklarının Korunması

Q Dünya'daki su kaynaklarını yer altı suları, akarsular, göller, Q Diş fırçalarken, tıraş olurken, banyo yaparken su sürekli
denizler, okyanuslar, kar ve buzullar oluşturur. akıtılmamalıdır. Çamaşır ve bulaşıklar biriktirilerek ve müm-
sel ısınmaya neden olur.RİŞ YAYINLARI
Q Dünya’daki suyun %97’si tuzlu su, %3’lük kısmı ise tatlı künse ekonomik programda yıkanmalıdır.
sudur. Tatlı suyun büyük bir kısmını buzullar ve buz tabaka- Q Tarımda geleneksel sulama yerine damlama veya püskürtme
ları oluşturur. yöntemleri kullanılmalıdır.
Su Sertliği

+2
+2
Q Ca ve Mg iyonlarını fazla miktarda içeren sulardır. Sert sularda sabun kolaylıkla köpürmez. İçimi lezzetli değildir. Buhar-
laştığında fazla miktarda çökelti (kireç) bırakır.
ÇEVRE KİMYASI

Hava, Su Ve Toprak Kirliliğine Sebep Olan Kimyasallar

Hava kirleticiler
Hava kirleticilerin başında azot oksitler, karbon dioksit ve kükürt oksitler gelir.

Azot oksitler: Yağmur suyu ile tepkimeye girerek asit yağmurlarını oluşturur. Dolaylı sera gazı olarak bilinir.

Kükürt oksitler: Atmosferdeki su buharı ile birleşerek asit yağmurlarını oluşturur. Asit yağmurları; insanlarda akciğer ve cilt
Gİ
hastalıklarına, tatlı su kaynaklarının kirlenmesine, tarihi eserlerin aşınmasına ve tarım alanlarının zarar görmesine neden olur.

Karbon dioksit: Solunum, fosil yakıtların yakılması ve volkanik patlamalarla atmosfere karışır. Sera etkisini oluşturarak küre-

Sera etkisi: Atmosferdeki bazı gazların Güneş ışınlarını soğurarak ısının tutulması olayıdır. Sera etkisine neden olan gazlar;
CO , H O, CH , N O, O ve CFC gibi gazlardır.
2 2 4 2 3
Su ve Toprak Kirleticiler
Q Su ve toprak kirleticilerinin başında plastikler, deterjanlar, organik sıvılar, ağır metaller, piller ve endüstriyel atıklar yer alır.
Organik Ağır Metaller
Plastikler Piller Endüstriyel
Deterjanlar Sıvılar Zehirli ve çevre kirliliğine
C, H, O ve N gibi neden olan kurşun, kad- Cep telefonları Atıklar
elementleri içeren çok Toksik etkileri ile İlaç, boya, plas- miyum, krom, nikel, cıva, ve dizüstü bilgisa- Ağır metaller,
tik, ve petro-
birlikte yapıla-
sayıda monomerin çinko, kobalt ve demir gibi yarlar gibi birçok boyalar, organik
birbirine eklenmesi ile rındaki fosfatlar kimya gibi alan- alanda kullanılan sıvılar, ilaçlar,
larda kullanılan metallerdir. Madencilikte
sebebi ile suyu
oluşan polimerlerdir. kirletir, sudaki organik sıvılar kullanılan kimyasallar, cıva, kadmiyum ve klorlu çözücüler,
Doğada çürümeden suya ve toprağa ağır metallerin çözünerek nikel gibi toksik rafineri atıkları
uzun süre kaldığından canlı yaşamı özelliğe sahip ağır ve siyanürler gibi
ekolojik dengeyi bozar. olumsuz etkiler. karışarak çevreyi yer altı sularına karışma- metalleri içerir. atıklardır.
kirletir. sına neden olur.

94 Giriş Yayınları / 9. Sınıf Kimya