Page 15 - 9. SINIF KİMYA DEFTERİM - GİRİŞ YAYINLARI

ÖZETİN ÖZETİ Ünite 4: Maddenin Halleri

MaDDENİN FİZİKSEL HALLERİ

Maddenin Farklı Halleri Q Bir maddenin ısı vererek,
Q Bir maddenin ısı alarak; 5 Sıvı hâlden katı hâline geçmesine donma,
5 Katı hâlden sıvı hâle geçmesine erime, 5 Gaz hâlden sıvı hâline geçmesine yoğuşma,

5 Sıvı hâlden gaz hâline geçmesine buharlaşma, 5 Gaz hâlden katı hâline geçmesine kırağılaşma,
5 Katı hâlden gaz hâline geçmesine süblimleşme, 5 Plazma hâlden gaz hâline geçmesine deiyonizasyon
5 Gaz hâlden plazma hâline geçmesine iyonizasyon denir. denir.

Q GİRİŞ YAYINLARI
Q Aşağıda maddenin fiziksel halleri ve özellikleri verilmiştir.

Katı Sıvı Gaz Plazma

Tanecikleri arasındaki boşluk Tanecikleri arası boşluk katılara Tanecikleri arası boşluk en Tanecikleri arası boşluk katı
yok denecek kadar azdır. göre fazla, gazlara göre azdır. fazladır. ve sıvılara göre fazladır.

Maddenin en düşük enerjili ve Yoğunlukları genellikle katı- Belirli hacim ve şekilleri yok- Yoğunlukları katı ve sıvılara
en düzenli halidir. lara düşük, gazlara göre yük- tur. göre düşüktür.

Sert ve sıkıştırılamaz, akış- sektir. Sıkıştırılabilir, akışkandır. Yüklü taneciklerden oluşur.
kan değildir. Sıkıştırılamaz, akışkandır. Tanecikleri titreşim, öteleme Enerjisi en yüksek haldir.

Belirli şekil ve hacimleri var- Tanecikleri titreşim ve öte- ve dönme hareketleri yapar. Akışkandır.
dır. leme hareketleri yapar.

Suyun Farklı Hallerinin Önemi Endüstride Hâl Değişiminin Önemi

Q Suyun katı (buz) halinin yoğun- LPG (Likit - Sıvılaştırılmış - Petrol Gazı)
luğu sıvı hâline göre küçük oldu- Q Hacimce %70’i bütan (C H ) ve %30’u propan (C H ) gazlarından oluşan bir
ğundan buz tabakası su yüze- karışımdır. 4 10 3 8
yinde oluşur. Oluşan buz, su için
yalıtım görevi görür. Q Doğal gaz veya ham petrolden elde edilir.
Q Araç yakıtı, ısıtma, ısınma ve pişirme gibi alanlarda kullanılır.
Suyun yeryüzü ile atmosfer
arasındaki çevrimine su döngüsü LNG (Likit Naturel - Sıvılaştırılmış Doğal - Gaz)
denir.
Q Hacimce %90’ı metan (CH ) olmak üzere etan (C H ), propan (C H ) ve
Q Su döngüsü ile; 4 2 6 3 8

bütan (C H ) gibi gazları içerir.
4 10
5 Su temizlenir, içilebilir su sağ- Q Doğal gazın yüksek basınç ve düşük sıcaklıkta sıvılaştırılmasıyla elde edilir.
lanır.
Q Elektrik üretimi, sıcak hava, kızgın yağ ve buhar eldesi, pişirme ve kurutma
5 Yüzey ve yeraltı su miktarları alanlarında kullanılır.
değişir.
NOT
5 İklimlerin belirlenmesine yar-
dımcı olur. Q LPG ve LNG; diğer fosil yakıtlarına göre çevre dostu, renksiz, zehirsiz,
kokusuz ve yanıcı gaz karışımıdır.
Q Su buharı, ideal bir ısı taşıyıcıdır.

72 Giriş Yayınları / 9. Sınıf Kimya