Page 4 - 9. SINIF TARİH BECERİ TEMELLİ SORU BANKASI - GİRİŞ YAYINLARI

1. Ünite: Tarih ve Zaman
Tarih Bilimi BECERİ TEMELLİ TEST 1

1 744 yılında II. Kök Türk Devleti’ni yıkan Uygurlar, onla- 3 Tarihin konusu, zaman içinde yeryüzündeki insan faali-
rın yerini dolduramadı. Bu nedenle Çinliler batıya doğru yetleri, farklı etkilerle meydana gelen değişimler ve insan
ilerlemeye başladı. Bunun üzerine Karluk Türkleri tarafın- eylemlerinin sonucunda ortaya çıkan eserlerdir. Örneğin;
dan desteklenen Müslüman Araplar ile Çinliler arasında tarihte bilinen ilk hiyeroglif yazı türü Eski Mısır Uygarlı-
meydana gelen Talas Savaşı’nda (751) Çinliler ağır bir ğında MÖ 3200 yılı civarında ortaya çıkmıştır. Hiyeroglif
mağlubiyete uğradı. Çinliler bu yenilgiden sonra Batı Tür- yazısı üç bin yıldan fazla bir süre boyunca Mısır’da kulla-
kistan’a hâkim olma emellerinden vazgeçmek zorunda nılmıştır. MÖ 11. yüzyıl civarında ortaya çıkan ve tarihin
kaldı. Türk boyları Çin baskısından kurtuldu. Batı Türkis- ilk alfabesi bu yazıdan türetilmiştir.
tan’da sarsılan Türk nüfusu yeniden kuruldu. Türk-Arap Buna göre yukarıdaki metin, tarih biliminin;
mücadelesi Talas Savaşı’ndan sonra yerini dostluğa ve iş
birliğine bıraktı. Sağlanan bu barış ortamında İslamiyet’in I. siyasi, III. sosyal,
Türkler arasında yayılması hızlandı. II. askeri, IV. kültürel
GİRİŞ YAYINLARI
Bu tarihi olayın olgusu aşağıdakilerden hangisi ola- konularından hangilerinin içerisinde yer aldığını gös-
bilir? termektedir?
A) Talas Savaşı’nın Çinliler ile Araplar arasında meyda- A) Yalnız I B) II ve III C) I, III ve IV
na gelmesi D) II, III ve IV E) III ve IV
B) Çinlilerin aldığı yenilgi sonrası Batı Türkistan’ı ege-
menliği altına almaktan vazgeçmesi
C) İslamiyet’in Türkler arasında yayılmaya başlaması
D) Uygurların Çinlilerin batıya doğru ilerleyişini durdu-
ramaması
E) Savaşta Türkler ile Arapların ittifak kurması

4 Tarihi olayların değerlendirilmesinde en önemli husus
tarihçilerin olaylara tarafsız yaklaşmalarıdır. Tarihçi,
2 “Cumhuriyetin ilk yıllarında İngilizlerle yapılan Ankara olayları duygusal yaklaşımlarla açıklamamalıdır. Çünkü
Antlaşması (1926) sonucu petrol yatakları nedeniyle bu tür yaklaşımlar tarihi gerçeklerin ortaya çıkmasını
günümüzde hâlâ önemini koruyan Musul ve Kerkük İngiliz engellediği gibi tarihin bilimselliğini kaybetmesine neden
mandasındaki Irak’a bırakıldı. Ekonomik açıdan bu kadar olmaktadır.
değerli bir bölgenin Irak yönetimine bırakılması eleştiri Verilen düşünceyi anlatan en uygun görüş aşağıda-
konusudur. Ancak bu eleştiriyi yaparken ülkenin içinde kilerden hangisidir?
bulunduğu durumu, Şeyh Sait İsyanı’nın ülkeyi nasıl zor
durumda bıraktığını dikkate almazsak Musul konusunda A) “Tarih yazmak, tarih yapmak kadar önemlidir. Yazan
yanlış değerlendirme yapmış oluruz.” yapana sadık kalmazsa değişmeyen gerçekler insan-
lığı şaşırtacak bir hâl alır.” (Mustafa Kemal Atatürk)
Verilen metinde bir olayın değerlendirilmesi konu-
sunda tarihin aşağıdaki hangi yönüne vurgu yapıl- B) “Tarih, insanların ve insan topluluklarının başlarından
mıştır? geçenleri kaydetme yoluyla edinilen bilgilerdir.” (He-
rodot)
A) Tarihte olaylar arasında neden-sonuç ilişkisi vardır.
C) “Tarih bir olayın sadece filan tarihte olduğunu bilmek
B) Tarihsel olayların yeri ve zamanı bellidir. Bu bilgiler değil geçmişte meydana gelen olayları değerlendir-
tarihsel olayların ispatlanmasını sağlamaktadır. mek ve bu olaylardan ders almaktır.” (Ahmet Cevdet
C) Tarihsel olaylar geçmişte yaşandığı için olayların de- Paşa)
ney ve gözlemi yoktur. D) “Tarih, tarihçi ile olgular arasında kesintisiz karşılıklı
D) Tarihsel olaylar değerlendirilirken o dönem göz önün- bir etkileşim süreci, bugün ile geçmiş arasında bit-
de bulundurulmalıdır. mez bir diyalogdur.” (Edward H. Car)
E) Tarihsel bir olayın etkilerinin başka bir toplum için de E) “Tarih, geçmişten bize ulaşan günümüzde ortaya çı-
aynı olduğu söylenemez. Yani tarihte kesin kurallar kan, eleştirel ve yorumlu bir anlayışla incelenen ka-
yoktur. lıntılardır.” (Turner)

Giriş Yayınları / 9. Sınıf Tarih 5