Page 4 - 9. SINIF TARİH PARAGRAF - GİRİŞ YAYINLARI

1. ÜNİTE: TARİH VE ZAMAN PARAGRAF TESTİ 1

1 Tarih; toplumların başından geçen olayları zaman ve yer 3 Tarihî bilgilerin doğru ve güvenilir olması için tarihî olay-
göstererek belgelere dayalı bir biçimde anlatan bunların larla ilgili kaynaklara başvurmak gerekir. Tarihî bir olayla
sebep ve sonuçlarını, birbirleriyle olan ilişkilerini objektif ilgili bilgi veren her türlü malzeme kaynak adını alır. Tari-
olarak ele alan sosyal bir bilimdir. Amaç olarak insanın hin kaynakları, birbirinden farklı niteliklere ve özelliklere
kendisini konu alan tarih, yöntem olarak da kanıtların sahiptir. Kaynaklar oluştuğu döneme ve tarihçinin kul-
ortaya çıkarılmasını ve belirli bir yaklaşımla yorumlanma- lanım önceliğine göre birinci ve ikinci elden kaynaklar
sını benimser. Geçmiş ve yaşadığımız dönemdeki insan olmak üzere iki gruba ayrılır: Birinci elden kaynaklar,
tecrübesinin tamamı tarihin konusu içerisine girer. tarihî olayın geçtiği döneme ait her türlü bulgudur. İkinci
Buna göre parçada tarih ile ilgili aşağıdakilerin han- elden kaynaklar, olayın geçtiği döneme yakın ya da o
gine değinilmemiştir? dönemin kaynaklarından yararlanılarak meydana getiri-
len eserlerdir. Ayrıca tarihî kaynaklar bilgi veren kaynağın
A) Tanım B) Amaç ve malzemenin türüne göre şu şekilde sınıflandırılır:
GİRİŞ YAYINLARI
C) Yöntem D) Konu Yazılı kaynaklar: Ferman, mühür, para, gazete vb.
E) Gözlem
Sözlü kaynaklar: Destan, efsane, hikâye, şiir vb.
Kalıntılar: Arkeolojik buluntular, taş, toprak, kemik,
madenden yapılmış eşyalar, mezarlar vb.
Çizili, sesli ve görüntülü kaynaklar: CD, film, fotoğraf,
resim vb.
Buna göre aşağıdakilerden hangisi tarihin yazılı kay-
nakları arasında yer almaz?
A) Takvim-Yıllık B) Şecereler
C) Menkıbeler D) Hatıratlar
E) Siyasetnameler

2 Tarihin konusu, zaman içinde gerçekleşen insan faaliyet-
leri, farklı etkilerle meydana gelen değişimler ve insan
eylemlerinin sonucunda ortaya çıkan eserlerdir. Ayrıca
doğa olayları, sonuçları itibariyle insanları etkilediğinden
tarihin konusu içerisinde yer alır. Örneğin, Orta Asya’da 4 Tarihi diğer beşerî ve sosyal bilim dallarından ayıran en
yaşanan kuraklık ve kıtlık tarihin konusu değilken bu doğa önemli fark; diğer bilimler insanı veya doğayı bir yönüyle
olayı sonucundaki göçler tarihin konusu olabilir. Kısaca ele alırken tarih, insanı her yönüyle ve bütün yaptıklarıyla
tarihin konusu insandır ve insanın olmadığı yerde tarih de anlamaya ve anlatmaya çalışır. Tarihçi; siyasi, askerî,
olmaz. İnsanlar tarafından meydana getirilen tarihî olay- kültürel, sosyal veya biyografik çalışmalar yaparken coğ-
ların her birinde genel ve özel sebepler söz konusudur. rafya, sosyoloji, felsefe, ekonomi, kronoloji, etnografya,
Genel nedenler, her olayda göz önünde bulundurulması hukuk, heraldik, arkeoloji, sanat tarihi, dil bilimi gibi farklı
gereken hususlardır. Özel nedenler ise olaydan olaya bilim dallarından yararlanır.
değişen şartlardır.
Bu parçadan hareketle tarih bilimi ile ilgili aşağıda-
Buna göre aşağıdakilerden hangisi tarihin konusu kilerin hangisine ulaşılamaz?
olamaz?
A) Çeşitli bilim dallarıyla etkileşim halindedir.
A) Doğa olaylarının nedenleri B) Ayrıntılı anlatmak için her insanın bir yönünü ele alır.

B) Kavimler göçü C) İnsan faaliyetlerini bütüncül ele alır.
C) Osmanlı Devleti’nin kurulması D) İnsanı konu alan her şey tarihçinin inceleme alanına
D) Çağların açılıp kapanması girmektedir.
E) Moğol isyanı E) Diğer bilim dallarından farklı bir yöntem takip eder.

Giriş Yayınları / 9. Sınıf Tarih 3