Page 142 - 9. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Özetli Lezzetli Soru Bankası
P. 142

142                                    [  FİİLLER (EYLEMLER)/FİİLDE ANLAM  ]
         12  Aşağıda verilen dizelerin hangisinde çe-  13  XV. yüzyılda Osmanlı Devleti’nde taş süsle-
            kimli fiil yoktur?                      me sanatı hızla gelişme ..................  İlk dö-
                                                    nem Osmanlı mimarisinde taş işlemeciliği,
            A)  Yolunu beklerken daha dün gece
                                                    daha çok yapıların dış kısmında  ..................
               Kaçıyorum bugün senden gizlice       Bu uygulamaların ilk örnekleri Bursa Yeşil
            B)  Akıl akıl olsaydı adı gönül olurdu  Cami  yüzey  süslemesinde  ve  Edirne  Eski
               Gönül gönlü bulsaydı bozkırlar gül olurdu  Cami minberinde  ..................
            C)  Açılan bir gülsün sen yaprak yaprak  Bu  parçadaki  boşluklara  sırasıyla  aşa-
               Ben aşkımla bahar getirdim sana      ğıdaki fiillerden hangileri getirilmelidir?
        EDİTÖR YAYINEVİ
            D)  Çırpınan bir kelebek kanadı mıdır?  A)  yaşamıştır - kullanılmıştır - düşünülmüş-
               Sevdiğinin elini tutan elinde           tür.
            E)  Her şey yerli yerinde, bir dolap uzaklarda  B)  göstermiştir - uygulanmıştır - görülmüş-
               Azapta bir ruh gibi gıcırdıyor durmadan  tür
                                                    C)  kaydetmiştir  -  sunulmuştur  -  kaydedil-
                                                       miştir.
                                                    D)  almıştır  -  bürünmüştür  -  gerçekleştiril-
                                                       miştir.
                                                    E)  gerçekleştirilmiştir - düşünülmüştür - ve-
                                                       rilmiştir.








         14

            •  Durum fiilleri eylemin bizzat özne tarafından gerçekleştirilmesine karşın nesne alamayan
              fiillerdir.
            •  Oluş fiilleri öznenin eylemi kendi isteğiyle yapmadığı, eylemin kendiliğinden gerçekleştiği
              fiillerdir.
            •  İş (kılış) fiilleri öznenin  kendi isteğiyle gerçekleşen ve öznenin bir nesneyi etkilediği fiillerdir.
            Buna göre;
            I.  “Kardeşim evin camını kırdı.” cümlesinin yüklemi nesne aldığı için iş (kılış) fiilidir.
            II.  “Dün gece çok yorgun olduğum için erken uyumuşum.” cümlesinin fiili nesne almadığı ve
               eylem bizzat özne tarafından gerçekleştirildiği için durum fiilidir.
            III. “Bugünkü toplantıya biraz geç kaldım.” cümlesinin fiili anlam özelliği bakımından oluş fii-
               lidir.

            IV. “Ahmet elindeki taşı suya attı.” cümlesinin fiili nesne almadığı için durum fiilidir.
            V.  “Fazla aldığımız ekmekler bayatladı.” cümlesinin fiili anlam özelliği bakımından oluş fiilidir.
            numaralı yargılardan hangileri doğrudur?

            A) I, II ve III   B) II ve IV   C) I, II ve V   D) III ve IV   E) IV ve V
   137   138   139   140   141   142   143   144   145   146   147