Page 142 - 9. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Özetli Lezzetli Soru Bankası
P. 142
142 [ FİİLLER (EYLEMLER)/FİİLDE ANLAM ]
12 Aşağıda verilen dizelerin hangisinde çe- 13 XV. yüzyılda Osmanlı Devleti’nde taş süsle-
kimli fiil yoktur? me sanatı hızla gelişme .................. İlk dö-
nem Osmanlı mimarisinde taş işlemeciliği,
A) Yolunu beklerken daha dün gece
daha çok yapıların dış kısmında ..................
Kaçıyorum bugün senden gizlice Bu uygulamaların ilk örnekleri Bursa Yeşil
B) Akıl akıl olsaydı adı gönül olurdu Cami yüzey süslemesinde ve Edirne Eski
Gönül gönlü bulsaydı bozkırlar gül olurdu Cami minberinde ..................
C) Açılan bir gülsün sen yaprak yaprak Bu parçadaki boşluklara sırasıyla aşa-
Ben aşkımla bahar getirdim sana ğıdaki fiillerden hangileri getirilmelidir?
EDİTÖR YAYINEVİ
D) Çırpınan bir kelebek kanadı mıdır? A) yaşamıştır - kullanılmıştır - düşünülmüş-
Sevdiğinin elini tutan elinde tür.
E) Her şey yerli yerinde, bir dolap uzaklarda B) göstermiştir - uygulanmıştır - görülmüş-
Azapta bir ruh gibi gıcırdıyor durmadan tür
C) kaydetmiştir - sunulmuştur - kaydedil-
miştir.
D) almıştır - bürünmüştür - gerçekleştiril-
miştir.
E) gerçekleştirilmiştir - düşünülmüştür - ve-
rilmiştir.
14
• Durum fiilleri eylemin bizzat özne tarafından gerçekleştirilmesine karşın nesne alamayan
fiillerdir.
• Oluş fiilleri öznenin eylemi kendi isteğiyle yapmadığı, eylemin kendiliğinden gerçekleştiği
fiillerdir.
• İş (kılış) fiilleri öznenin kendi isteğiyle gerçekleşen ve öznenin bir nesneyi etkilediği fiillerdir.
Buna göre;
I. “Kardeşim evin camını kırdı.” cümlesinin yüklemi nesne aldığı için iş (kılış) fiilidir.
II. “Dün gece çok yorgun olduğum için erken uyumuşum.” cümlesinin fiili nesne almadığı ve
eylem bizzat özne tarafından gerçekleştirildiği için durum fiilidir.
III. “Bugünkü toplantıya biraz geç kaldım.” cümlesinin fiili anlam özelliği bakımından oluş fii-
lidir.
IV. “Ahmet elindeki taşı suya attı.” cümlesinin fiili nesne almadığı için durum fiilidir.
V. “Fazla aldığımız ekmekler bayatladı.” cümlesinin fiili anlam özelliği bakımından oluş fiilidir.
numaralı yargılardan hangileri doğrudur?
A) I, II ve III B) II ve IV C) I, II ve V D) III ve IV E) IV ve V