Page 50 - TYT TÜM DERSLER SORU BANKASI - EDİTÖR YAYINLARI

524 FELSEFE İLE DÜŞÜNME
9 Akıl yürütmenin yaygın olan türlerinden biri tümeva- 11 Felsefede üzerinde düşünülmeye değer temel
rımdır. Tümevarım yöntemiyle belirli gözlemlerden sorunlar, çözümüne yönelik girişimlerce tümüyle
yola çıkılarak gözlenmemiş olanları da içine alan cevaplanması beklenemeyecek bir yapıya sahiptir.
genellemelerde bulunulur. Bu akıl yürütme biçiminin Çağdaş felsefenin kimi problemlerinin İlk Çağ’a ula-
güvenilmez olduğunu iddia edenler, pazardan elma şan bir geçmişinin olması bunun kanıtıdır. Filozoflar
alan bir bireyin tavrını örnek alarak verirler. Bu kişi her defasında yeni cevaplar oluşturarak sorunlara
tezgahta dizili olan elmaların birkaç tanesini ince- yönelik bilgiyi genişletir. Bu temel sorunlara yönelik
açıklama ve karşı eleştiriler argümanların gücüne
ledikten sonra geriye kalan elmaların tümünün de bağlıdır. Bir düşünce ya da bir görüş temellendi-
inceledikleri gibi olması gerektiğine karar vererek rilmedikçe, ayrıntılı olarak irdelenmedikçe felsefi
elmaların hepsini satın alır. Fakat tezgahtaki elma- sayılmaz. Felsefi temellendirme, öne sürülen yol ve
ların tümünü incelemediği için, eve geldiğince bu yönteminin doğru seçilmesi, tutarlı bir şekilde gerek-
EDİTÖR YAYINLARI
kişinin beklediğine uymayan, biçimsiz ve çürük bir çelendirilerek güçlü argümanlara dönüştürülmesi
elma ile karşılaşma olasılığı her zaman vardır. işlemidir. Argümanların gerekçelendirilebilmesi için
Parçada tümevarım yönteminin hangi olumsuz akıl yürütme ilke ve yöntemleri kullanılır. Görüş ve
yönü üzerinde durulmuştur? argümanların doğru ifade edilmesinin koşulu dilin
A) Duyulara dayalı bilgi edinme yolu olan gözlem- doğru kullanılmasıdır. Dil, hem düşüncenin doğru
kurgulanması hem de oluşturulan fikrin doğru ifade
den yararlanılması edilmesine eşlik eder.
B) Doğanın akışına müdahale edilmeden nesnele-
rin doğanın kendi akışı içerisinde ortaya çıkma- Buna göre aşağıdaki yargılardan hangisine ula-
sının beklenmesi şılamaz?
C) Bütünün sınırlı sayıdaki elemanıyla ilgili dene- A) Dil, görüş ve argümanların anlatılmasında
yimlere dayanılarak bütün hakkında genel yar- büyük bir role sahiptir.
gıya varılması
D) Yapılan genellemelerin herhangi bir olguya B) Felsefede var olan soruların tümünün çözüme
dayandırılmadan akıl ve mantık ilkeleriyle yapıl- kavuşturulmasından bahsedilmemektedir.
ması C) Filozofların, felsefi sorulara verdiği her yeni
E) Doğadaki her olayın bir nedeni olduğu varsayı- cevap sorulan sorunun bilgisinin genişleme-
mının temel olarak alınması sine neden olur.

D) Çağdaş felsefede var olan bazı soruların geç-
10 Bir fikrin gücünü; bu fikrin dayandığı önerme ve
iddiaların geçerliliği, doğruluğu, argümantasyonun mişi çok eskilere dayanmaktadır.
sağlamlığı ve ikna ediciliği belirler. Bir fikrin sağlam- E) Felsefe, felsefi sorulara cevap ararken birçok
lığını belirlemek için izlenmesi gereken bazı yollar bilim dalından yardım almaktadır.
vardır. Düşünce, fikir ve eleştiriler hem içerik hem
de akıl yürütme açısından sağlam bilgi ve görülere,
doğru öncüllere ve geçerli akıl yürütme biçimle-
rine dayanmak durumundadır. Bunların farkında
olunması aynı zamanda bilinç düzeyiyle düşünme,
beceri ve yeterliliğini de göstermektedir. Bir metni
anlamak, onun çözümlenmesiyle mümkündür.
Metin çözümlemede dilsel ve mantıksal ögelerin
nasıl kullanıldığını bilmek önem taşır.
Bu parçaya göre aşağıdakilerden hangisi bir
metnin doğru çözümlenebilmesi için dikkat edil-
mesi gerekenlerden biri değildir? 12 1. öncül önerme: Dünya ve Mars’ta atmosfer vardır.
A) Metinde geçen temel görüşler nelerdir?
B) Varlığın mahiyeti nedir? 2. öncül önerme: Dünya’da yaşam vardır.
C) Metinde yer alan çıkarımlar akıl ve mantık ilke- 3. öncül önerme: O hâlde, Mars’ta da yaşam olabilir.
lerine uygun mudur? Yukarıda verilen önerme aşağıdaki akıl yürütme
D) Metinde öne sürülen ve temel görüşü destek- yollarından hangisine örnektir?
leyen önermeler hangileridir?
E) Argümanların temellendirilmesi tutarlı, sağlam A) Analoji B) Endüksiyon C) İkilem
ve ikna edici midir? D) Tümdengelim E) Tutarlılık