Page 42 - TYT TÜRKÇE KAZANIM ODAKLI ve YENİ NESİL SORU BANKASI - GİRİŞ YAYINLARI

TEST 1 Özne - Yüklem İlişkisine Göre

ÖZNE - YÜKLEM İLİŞKİSİNE GÖRE

Q Türkçede fiillerin, cümlede aldıkları özneye ve nesne alıp Edilgen Fiiller: “Başkası tarafından yapılma” anlamı olan ve
almamalarına göre gösterdikleri özelliğe çatı denir. eylemi “-n” veya “-l” ekleriyle türetilen cümleler edilgen çatı-

Not: Çatı özelliği fiillerde aranır, isim cümlelerinde çatı özelliği lıdır. Özne, sözde öznedir.
aranmaz. » Ofisin tüm camları silindi. (Silen belli değil)
Dönüşlü Fiiller: Özne hem yüklemde bildirilen işi yapar hem de
Özne - Yüklem İlişkisine Göre: Fiiller özne-yüklem ilişki-
sine göre etken, edilgen, dönüşlü ve işteş olmak üzere dört yaptığı işten etkilenir. Dönüşlü fiiller “-n” veya “-l” ekleriyle
başlıkta ele alınır. oluşturulur. Kendi kendine yapma anlamı taşır.
» Çocuk yaptıklarından dolayı üzülüyordu.
Etken Fiiller: Cümlede öznenin belli olduğu fiillerdir.
GİRİŞ YAYINLARI
İşteş Fiiller: Yüklemin bildirdiği işin, birden fazla kişi ya da
» Oya okulun bahçesinden ayrılmak istemiyordu. (Özne: Oya)
varlık tarafından gerçekleştirildiği fiillerdir. “-ş” ekini alır.
Not: Etken fiillerin kullanıldığı cümlelerde özne, gerçek özne Eylemin karşılıklı ya da birlikte yapılma anlamı vardır.
ve gizli öznedir. » Onunla kitabın dil ve anlatımını tartıştık. (Karşılıklı)

1. “Yangın çok geçmeden söndürülmüştü.” cümlesindeki 3. (I) Ara ara akla gelip ezberden tekrar edilen cümleler
özne-yüklem ilişkisi aşağıdakilerden hangisinde biliyoruz. (II) Bunlar çoğunlukla kitaplardan, şiirlerden
vardır? aklımıza düşer. (III) Sanki birileri tarafından sezdirmeden
dilimize yapıştırılmıştır. (IV) Bilinçsizce tekrar ettiğimizi
A) O acılı haberi duyunca çok üzülmüştü. fark ederiz. (V) Ne zamandır tekrar ettiğimizi de bilme-
B) Kütüphanemize bin adet kitap bağışı yapıldı. yiz.
C) Çocuk, yatağından kalkarak annesine sıkı sıkı sarıl-
mıştı. Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangilerinde
D) Ahmet Refik, yokuşun başına doğru yorulmuştu. yüklem edilgen çatılıdır?
A) I B) II C) III D) IV E) V
E) Onların bağırtılarını duydukça sinirleri iyice gerilmişti.

2. (I) Sitemizdeki deneyimlerinizi kişiselleştirmek ve geliş-
tirmek için çerezleri kullanıyoruz. (II) Çerezler, Avrupa
Birliği yönetmelikleri uyarınca uyulması gereken kurallar
çerçevesinde belirlenmiştir. (III) Çerez Onay Aracı’mız 4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yüklem, özne-yük-
hakkında daha fazla bilgi edinmek veya kişisel tercihle- lem ilişkisine göre diğerlerinden farklıdır?
rinizi yönetmek için “Veri ve Çerez Politikası”nı ziyaret A) Gerçeği söylemezsek, onların yalanlarına inanacak-
edebilirsiniz. (IV) Sitemizi kullanarak çerezleri kullanma- lar.
mızı kabul edersiniz. (V) Kabul ettiğiniz şartlardan geri B) Sizi satrançtaki oyun dışı edilmiş taşlar gibi görüyo-
dönme hakkınız her zaman vardır. rum.

Bu parçadaki cümlelerin hangisinde yüklemin çatı- C) İnsanların değişmesinden nefret ediyorum.
sından söz edilemez? D) İç depremlerimizden masanın altına saklanıyoruz.

A) I B) II C) III D) IV E) V E) Daha sonra bir kez de tiyatro da karşılaşıyoruz.

220 Giriş Yayınları TYT Türkçe