Page 39 - TYT TÜRKÇE KAZANIM ODAKLI ve YENİ NESİL SORU BANKASI - GİRİŞ YAYINLARI
P. 39
TEST 1 Temel Ögeler
CÜMLENİN ÖGELERİ
Q Sözcük ve sözcük gruplarının cümlede üstlendiği görevlere Yardımcı Ögeler:
öge denir. Nesne: Öznenin yaptığı işten etkilenen ögedir. Yükleme sorulan
Q Cümlede öge olarak herhangi bir görevi olmayan, yükleme “Ne?, Neyi?, Kimi?” sorularına verilen cevap, cümlenin nesnesidir.
sorulan sorulara yanıt vermeyen unsurlara cümle dışı Q Ek alıp almama durumuna göre ikiye ayrılır: belirtili nesne,
unsur denir. belirtisiz nesne.
Temel Ögeler: Zarf Tümleci (Zarf Tamlayıcısı): Yüklemi; durum, miktar, zaman,
yer-yön ve sebep gibi yönlerden tamamlayan ögedir. Yükleme
Yüklem: İş, oluş, hareket bildiren; cümleyi bir yargıya bağla- sorulan “Ne zaman?, Nasıl?, Neden?, Niçin?, Kimle?” gibi sorulara
yan çekimli ögedir. Çekimli bir ad ya da isim olabilir. cevap verir.
GİRİŞ YAYINLARI
» Onsuz tiyatro sahnesine çıkmak istemiyorduk. Dolaylı Tümleç (Yer Tamlayıcısı): İşin, yargının gerçekleştiği yeri,
Özne: Yüklemin bildirdiği iş, oluş ve hareketi yapan ya da işten yönü ve kişiyi belirten ögedir. “Neye?, Nerede?, Kime?, Kimden?”
etkilenen ögedir. Yükleme sorulan “Kim?” ve “Ne?” soruları ile gibi sorulara cevap verir.
bulunur. Yapılan işten etkilenen özneye sözde özne denir. » Akşam tamirhanede televizyonu tamir etti. (Özne → o)
» Hanife Bacı tüm mühimmatın yerini öğrenmişti. zarf t. dolaylı t. belirtili nesne yüklem
1. (I) Altıparmak mevkiine ulaştığımızda yorgun arkadaş- 3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde zamir özne göre-
lar bitkin bedenlerini hemen çimenliğe uzattılar. (II) vinde kullanılmıştır?
Sonrasında yemek hazırlığına giriştiler. (III) Çantalar- A) Bunlar çocuksu, saf halktan birinin duygularıdır.
dan güneşte yeterince ısınmış nevaleler çıktı, sofralara
dizildi. (IV) Yemek sonu her zaman suya duyulan özlem B) İspanyol meslektaşı, ondan üç asır önce yaşamıştı.
zamanıdır. (V) Soğuk su yılgın bakışları canlandırdı. C) Sonunda, onu bir kez daha denemeye karar vermişti.
Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangilerinde D) Bu paranın hatırı için ona yapmadığını bırakmıyordu.
özne, sıfat tamlamasından oluşmamıştır? E) Kardeşim, o gün bu konudan sana da söz etmişti.
A) I ve II B) I ve III C) II ve IV
D) III ve V E) IV ve V
2. Aşağıdaki cümlelerden hangisi sadece temel ögeler- 4. Aşağıdakilerin hangisinde özne sadece isim tamla-
den oluşmuştur? masından oluşmuştur?
A) Kuşlar gibi uçmayı, balıklar gibi yüzmeyi öğrendik, A) Kuruyan yaprakların hepsi bir rüzgârda döküldü.
ancak kardeşçe yaşamayı unuttuk. B) Bahçe çiti üstünde bekleyen kediler miyavlayarak ka-
B) Her insan kendi görüş alanının sınırlarını, dünyanın çıştılar.
sınırları olarak algılar. C) Yeni dairemizde boya kokusundan kimse rahat uyu-
C) Hak birilerinin size vereceği bir şey değil, hiç kimse- yamadı.
nin sizden alamadığı bir şeydir. D) Sokak lambasının ışığı hava bulutlardan kararınca
D) İnsan hayal ettiği müddetçe yaşar. bile yanıyor.
E) Silgi kullanmadan resim çizme sanatına hayat den- E) Komşu gezmesine giden annem akşama doğru eve
mektedir. döndü.
210 Giriş Yayınları TYT Türkçe
