Page 76 - 10_edebiyat_ogretmenin
P. 76
74 ŞİİR
Dinî - Tasavvufi Halk Şiiri (Tekke Şiiri)
ˇ İslamiyet’in kabulünden sonra X. yüzyıldan itibaren tekkelerin çevresinde gelişen tasav-
vuf düşüncesi, dinî - tasavvufi bir halk edebiyatının doğmasını sağlamıştır. Bu edebiyat,
oluştuğu yer dikkate alınarak tekke edebiyatı olarak da adlandırılmıştır. Dinî ve tasavvuf
içerikli şiirler hem divan edebiyatı hem de halk edebiyatı şairleri tarafından yazılmıştır.
Dolayısıyla bu şiir halk edebiyatı ile divan edebiyatı arasında, bu iki edebiyatı birbirine
yaklaştıran, her iki edebiyatın hitap ettiği ayrı ayrı zümreleri birleştiren bir edebiyat
köprüsü vazifesini görmüştür.
YAYINEVİ
ˇ Dini - tasavvufi halk şiirinin merkezinde tasavvuf düşüncesi yer alır. Tasavvuf; İslamiyet’in
temel ilkelerine dayanarak nefsi arıtma, ahlakı güzelleştirerek dini yaşama ve bu yolla
Allah’a ulaşma düşüncesidir.
Dinî - tasavvufi halk şiirinin şekil ve içerik özellikleri şunlardır:
ˇ Bu şiirin temel kaynağı İslamiyet ve tasavvuftur. Dinî unsurlarla millî unsurlar birleştiril-
miştir.
ˇ Halk şiirinin bu kolunda şiirler heceyle yazıldığı gibi aruz ölçüsü de yer yer kullanılmıştır.
ˇ Tasavvuf düşüncesini yayma temel amaç olduğundan sanatsal kaygı ikinci planda tutul-
EDİTÖR
muştur.
ˇ Öğreticilik söz konusu olduğundan genellikle halkın anlayacağı sade bir dil kullanılmıştır.
ˇ Bu şiir türünde daha çok tam kafiye kullanılmıştır.
ˇ Şiirler ağırlıklı olarak müzik eşliğinde söylenmiştir.
ˇ Hece ölçüsünün kullanıldığı şiirlerde dörtlük, aruz ölçüsünün kullanıldığı şiirlerde ise
beyit nazım birimi kullanılmıştır.
ˇ Dini - tasavvufi halk şiirinin en yaygın nazım türü ilahidir. Bunun yanında nefes, nutuk,
devriye, şathiye de bu şiir geleneği içinde değerlendirilir.
İlahi
ˇ Allah’ı övmek, O’na dua etmek ve en büyük aşkın Allah aşkı olduğunu belirtmek amacıyla
yazılmış; belirli bir ezgiyle okunan dinî - tasavvufi halk şiiri nazım şeklidir.
İlahilerin şekil ve içerik özellikleri şunlardır:
ˇ İlahiler her zaman kendine özgü bir ezgiyle okunur.
ˇ Şair son dörtlükte genellikle mahlasına yer verir.
ˇ Hem aruz hem de hece ölçüsüyle yazılabilir.