Page 81 - 10_edebiyat_ogretmenin

ŞİİR 79
ˇ Son beyitte yani makta beytinde şair mahlasına yer verir. Mahlas beytine taç beyit de
denir.
ˇ Birinci beyit kendi arasında kafiyeli, diğer beyitlerin birinci mısraları serbest, ikinci mıs-
raları birinci beyit ile kafiyelidir. (aa, ba, ca, da...)
ˇ Mısra sonlarındaki kafiyelerden ayrı olarak mısra içlerinde de kafiye bulunan gazellere

musammat gazel adı verilir.
ˇ Aşk, kadın, şarap, ayrılık gibi bireysel konular işlenir.
ˇ Beyitler arasında anlam bütünlüğü aranmaz. Anlam beyitte tamamlanır.
ˇ Gazelin en güzel beytine beytü’l gazel, beyitleri arasında konu birliği bulunan gazellere
yek-ahenk gazel, her beyti aynı söyleyiş özelliğinde olan gazellere ise yek-avaz gazel
denir.
ˇ Gazelin ilk beytine matla, son beytine makta adı verilir. Matla beytinden sonra gelen
beyte hüsn-i matla, makta beytinden bir önceki beyte ise hüsn-i makta denir.
ˇ Aruz ölçüsü kullanılır. YAYINEVİ
ˇ Bestelenerek okunan gazeller de vardır.

ˇ Gazelleri makamla okuyan kişilere “gazelhan”, gazel yazan usta şairlere ise “gazelsera”
adı verilir.
EDİTÖR

Kaside
ˇ Divan edebiyatında din ve devlet büyüklerini övmek amacıyla söylenmiş şiirlere kaside denir.
Kasideler övgü şiirleridir.

Kasidenin şekil ve içerik özellikleri şunlardır:
ˇ Kafiye düzeni gazelle aynıdır. Yani ilk beyit kendi arasında kafiyeli, diğer beyitlerin ilk
mısraları serbest ikinci mısraları ilk beyitle kafiyelidir. (aa, ba, ca...)
ˇ Beyit nazım birimiyle yazılır; en az 33, en fazla 99 beyitten oluşur. Ancak beyit sayısı
33’ten az olan kasideler de vardır.
ˇ Kasidenin ilk beytine matla, son beytine makta, şairin mahlasının geçtiği beyte taç beyit
denir.
ˇ Kasideler belirli bölümlerden (nesib, girizgâh, methiye, tagazzül, fahriye, dua) oluşan
nazım şekilleridir.

ˇ Kasidenin en güzel beytine beytü’l kasid denir.
ˇ Aruz ölçüsüyle yazılır.
ˇ Kaside şairlerine kaside-gü (kaside söyleyen), kaside-sera ya da kaside-perdaz (kaside
yazan) adı verilir.