Page 67 - 11_edebiyat_ogretmenin
P. 67
ŞİİR 65
F Şiirde ahengi yaratmada aruz vezninden yararlanılır. Konunun yapısına uygun, aruzun
değişik kalıpları kullanılır.
F “Kafiye göz için değil, kulak içindir.” ilkesi benimsenir; kafiye, ahenk unsuru olarak
ele alınır.
F Şairler, mısra bağımsızlığı anlayışına ve ifadenin bir beyitte bitmesi geleneğine
karşı koyarlar. Bütün güzelliğine önem verirler.
F Şiirde anjambmanlar (şiirde cümledeki anlamın bir dizede bitmeyip sonraki dizelere
geçmesi, kayması, sarkması) kullanarak şiiri nesre yaklaştırmaya çalışırlar.
F Şiirin konusunu genişletirler. Ferdî duygu ve hayallerin yanı sıra aşk, tabiat ve aile
hayatı, hayal-hakikat çatışması işlenen başlıca temalar arasındadır.
F Daha önce duyulmamış, sık kullanılmayan kelime, kavram ve tamlamalar kullandılar.
F Bireysel sanat anlayışı şiire egemendir. Aşırı duygusallık ve yeni hayâl dünyası kur-
ma eğilimi, onları ferdiyetçi kılmıştır. YAYINEVİ
F Romantizmden sembolizme kadar açılan şairler; yeni bir duyuş, yeni bir zevk ve
estetik anlayış getirmişlerdir. Beğendikleri birçok hayali ve imgeyi şiire sokarlar.
F Parnasizm ve sembolizmin etkisiyle şiire resim ve musiki girer. Ses ve ahenk şiire
EDİTÖR
egemen olur (Tevfik Fikret, Cenap Şahabettin).
F Şiirde kuvvetli bir musiki dili görülür. Şiire dış musiki (vezin ve şekil kusursuzluğu)
ve iç musiki (doyurucu, anlam yönü kuvvetli şiir) egemendir.
F Şiir dilinde Arapça, Farsça kelime ve tamlamalar vardır. Sanatkârane bir üslûp
peşindedirler.
F Şairler şiirlerinde “mavi, deniz, gökyüzü” gibi kavramlara sıkça vurgu yapmışlar-
dır. Bunun nedeni şairlerin içinde bulunduğu yalnızlık ve kaçış psikolojisidir. II.
Abdulhamit’in sanatçılar üzerindeki baskıları (İstibdat rejimi) sanatçıların içe
kapanmasına yol açmıştır.
Servetifünun Şiirinin Biçim Özellikleri
ˇ Nazım Birimi: En küçük nazım birimi dizedir. Anlam bir dizede bitirildiği gibi bazen de
birkaç dizede tamamlanmıştır (Amjambman yapılmıştır.).
ˇ Ölçü: Ölçü yine aruz ölçüsüdür. Şairler aruzu Türkçeye başarıyla uygulamışlardır. Hece
ölçüsü yalnızca Tevfik Fikret’in çocuk şiirlerinde kullanılmıştır.
ˇ Uyak Anlayışı: Uyak anlayışı değişmiş “göz için uyak” yerine “kulak için uyak” anlayışı
benimsenmiştir.
