Page 76 - 11_kimya_ogretmenin

74 SIVI ÇÖZELTİLER VE ÇÖZÜNÜRLÜK
ˇ Su geçişinden dolayı U borusunun sağ tarafında su seviyessi yükselir. h kadar sıvı yüksek-
liğinin yaptığı basınca ozmotik basınç denir.

ˇ Ozmotik basınç, ozmoz olayının gerçekleştiği kapta ozmoz olayını durdurmak için gereken
basınçtır.

ˇ İki çözelti eşit derişimde ise izotonik, eşit değilse yüksek derişimli çözelti hipertonik,
düşük derişimli çözelti ise hipotonik adını alır.

ˇ Ev yapımı reçellerin korunması, ağaçların yapraklara kadar suyu taşıyabilmeleri ozmotik
basınç ile olur.
NOT
Suyun yarı geçirgen bir zar (membran) yardımı ile basınç uygulanarak derişik çözeltiden
seyreltik çözeltiye geçişine terz ozmoz denir.
Ters ozmozda enerji harcanır ve derişik çözeltiye yüksek basınç uygulanır.
Ters ozmoz, su arıtım yöntemlerinden biri olup deniz suyundan içme suyu elde etmede
kullanılır. YAYINEVİ

D. ÇÖZÜNÜRLÜK

1. ÇÖZELTİLERİN SINIFLANDIRILMASI

ˇ Çözeltiler, çözücü ve çözünen oranına göre seyreltik ve derişik çözeltiler şeklinde ikiye
ayrılır.

İki farklı çözeltiden çözüneni düşük olan çözeltiye seyreltik, çözüneni yüksek olan
F
çözeltiye derişik çözelti denir.

F EDİTÖR
Birim hacmindeki çözünen madde miktarı seyreltik çözeltide az, derişik çözeltide
fazladır.
F
Seyreltik ve derişik çözelti göreceli (bağıl) kavramlar olup çözeltilerin derişimlerini
karşılaştırmakta kullanılır.

ˇ Çözeltiler çözünürülük temelinde doymamış, doymuş ve aşırı doymuş şeklinde üçe ayrılır.
F Doymamış çözelti, belirli sıcaklık ve basınçta çözücünün çözebileceğinden daha az
çözünen içeren çözeltilerdir.
Doygun çözelti, belirli sıcaklık ve basınçta çözücünün çözebileceği maksimum çözünen
F
içeren çözeltilerdir.

Aşırı doygun çözelti, belirli sıcaklık ve basınçta çözebileceğinden daha fazla çözünen
F
içeren çözeltilerdir. Aşırı doygun çözeltiler karasızdır. Bu tür çözeltilerde zamanla
çökelme oluşur ve çözelti doygun hale geçer. Yapay bal ve reçel, aşırı doygun çözelti-
dir.