Page 91 - 12_kimya_ogretmenin

ORGANİK BİLEŞİKLER 89
d. Asetilenin Kullanım Alanları ve Eldesi

Ɖ Asetilene HCI katılmasıyla oluşan vinil klorür bileşiği polimerleşerek PVC'yi oluşturur.
PVC inşaat alanında kullanılır.

Ɖ Asetilen molekülünün diğer bir asetilen molekülüne katılması (dimerleşmesi) ile vinil
asetilen oluşur. Vinil asetilen plastik üretiminde kullanılır.

Ɖ Asetilen kızdırılmış bakır borularından geçirilirse trimerleşerek benzeni oluşturur.
o
600 C
YAYINEVİ
3 CH ≡ CH

benzen
Ɖ Asetilen bir çok sentez tepkimesinin çıkış maddesidir. Endüstride asetilenin en önemli
elde yolu CaCO ile başlatılan bir dizi tepkimedir.
3(k)
o
CaCO (k) 1000 C CaO(k) + CO (g)
3 2
Sönmemiş kireç
o
CaO(k) + 3C(k) 2000 C CaC + CO(g)
2(k)
Karpit
(Kalsiyum k
EDİTÖR arbür)
CaC (k) + 2H O(s) CH ≡ CH + Ca(OH) (suda)
2
2
2
Asetilen

4. AROMATİK BİLEŞİKLER (ARENLER)

Halkalı yapıdaki kararlı bileşiklere aromatik bileşikler veya arenler adı verilir. Aromatik
bileşikler genellikle benzen ve türevleridir.

6 6
CH CH Görüldüğü gibi benzenin kapalı formülü C H
CH = CH CH = olup halka içinde 3 tane π bağı bulunur. Ben-
CH
Rezonans = zendeki karbon atomları özdeş olup C-C arası
CH CH CH CH
=
= = bağ uzunlukları eşittir. Bu sebeple benzenin
CH CH
yapısındaki π elektronları rezonans yapı gös-
Benzen Benzen
termektedir. (Yani π bağı elektronları hareket-
lidir.)
Benzen genellikle çizgi bağı yöntemi ile gösterilir. Yukarıda verilen rezonans yapıların
çizgi bağ yöntemi aşağıdaki gibidir.