Page 13 - 9_edebiyat_ogretmenin

EDEBİYATA GİRİŞ 11
ARGO
ˇ Toplumun belirli bir çevresinin kullandığı ya da aynı sosyal ortamda bulunan insanların,
konuşma dilinden ayrı olarak benimseyip kullandıkları, herkesçe anlaşılmayan, kendilerine
özgü kelime ve deyimlerin yer aldığı özel dile argo denir. Argonun kaba ve küfürlü bir dil
olarak algılanması yanlıştır. Toplumdaki farklı kesimlerin kendilerine özgü argoları olabilir.
Argoda kelimelerin anlamları örtüktür. Burada sözcüklere yeni anlamlar yüklenir, bazı ke-
limelerde değişiklik yapılır ve yabancı kelimelerden yararlanılabilir. Argo çoğunlukla kaba
bir söyleyiş özelliği gösterir.
Aşağıda çeşitli argo örnekleri verilmiştir.
Araklamak: Çalmak Uyuzlanmak: Huylanmak, şüphelenmek

Uyutmak: Aldatmak Volta: Bir aşağı bir yukarı dolaşma
Papel: Para Tırnakçı: Hırsız, yankesici
Atmasyon: Asılsız, uydurma, yalan söz YAYINEVİ
Yaylanmak: Çekip gitmek
veya haber Zoka: Tuzak, hile, dalavere, oyun

JARGON
ˇ Belli bir grup arasında dayanışma ve çıkar birliğini devam ettirmek ve korumak amacıyla
oluşturulmuş, başka kişiler tarafından anlaşılmayan yapay dile jargon denir. Jargonlar, söz
konusu grup içinde yer alan üyelerin sıkça kullandıkları düşünceleri kısaca ifade edebilmek
için geliştirilmiştir. Jargon, çoğu zaman dil iletişimini engeller çünkü grubun dışındakiler
söylenenleri anlamazlar.

YAZI DİLİ EDİTÖR
ˇ Yazı dili kitaplarda, eserlerde kısaca yazıda kullanılan dildir. Yazı dili bir kültür, medeniyet
dilidir. Tarih boyunca ancak medeniyeti, kültürü ve edebiyatı olan ulusların bir yazı dili
olmuştur. Yazı dili bir kültür ve edebiyat dili olduğu için “edebî dil” olarak da adlandırılır.
Bir ülkede veya bir dil alanı içinde çeşitli şive ve ağızlar olabilir ancak yazı dili tektir. Bu
bakımdan yazı dilinin etkisi ve yayılma alanı konuşma dilinden çok daha geniştir. Yazı dili,
farklı konuşma bölgelerini ortak bir noktada buluşturur ve bütün bir ülkeyi içine alır.

KONUŞMA DİLİ
ˇ Konuşma dili; evde, sokakta, günlük hayatta kullanılan doğal dildir. Sosyal çevreye bağlı ola-
rak bir dil sahası içinde farklı şekiller gösterebilir. Bu farklar, temelde sözcüklerin söylenişi
ile bazı ses ve şekil ayrılıkları etrafında toplanır. Bir dil sahası içinde; bir ulusun çeşitli
boyları, bir ülkenin değişik bölge ve illeri farklı konuşma dillerine sahip olabilir. Bir dildeki
lehçeler, şiveler ve ağızlar konuşma dilinin bölgeden bölgeye değişmesinden kaynaklanır.