Page 166 - 9_edebiyat_ogretmenin

164 GÜNLÜK / BLOG
FİİLLER
FİİLDE YAPI

ˇ Fiiller de diğer kelime türleri gibi yapım ve çekim eklerini alır, başka kelimelerle birleşir
ve böylece cümle içinde farklı yapı özellikleri gösterir. Fiillerin yapı özelliklerini daha iyi
kavramak için yapım ve çekim eklerini bilmek gerekir. Konuya geçmeden önce yapım ve
çekim eklerini kısaca hatırlayalım :

YAYINEVİ
Çekim Ekleri

ˇ Konumuz fiiller olduğundan yalnızca fiil çekim eklerini hatırlamamız yeterli olacaktır. Fiillere
getirilen çekim ekleri yani fiil çekim ekleri şunlardır:

ˇ Kip Ekleri:
ˇ Haber (Zaman) Kipleri: -yor, -(i)r / -(e)r, -ecek / -acak, -dı / -di, -mış / -miş
ˇ Dilek Kipleri : -a / -e, -sa / -se, -meli / -malı, -sın / -sin, -ınız / -iniz, -lar /
-ler
ˇ Kişi Ekleri: -(ı)m / -(i)m, -(ı)n / -(i)n, -ız / -iz, -k, -sınız / -siniz, -lar / -ler
EDİTÖR
ˇ Ek fiiller: idi, imiş, ise

Yapım Ekleri

ˇ Bir kelimenin anlamını ya da türünü değiştiren eklerdir. Yapım ekleri fiillerin türetilmesine
yardımcı olur. Türemiş bir fiil, en son hâliyle çekime hazır bir fiildir. Fiil türeten iki çeşit
yapım eki vardır:
ˇ İsimden Fiil Türeten Ekler:

ˇ -a / -e: yaşa-, kana-, türe-, harca- ˇ -et: gözet-, yönet-
ˇ -al / -el: çoğal-, daral-, düzel-, azal- ˇ -da / -de: ışılda-, kıpırda-, gürülde-
ˇ -an / -en: boşan-, özen- ˇ -ık / -ik: acık-, birik-, gözük-

ˇ -ar / -er: başar-, ever-, göğer- ˇ -l: küçül-, yüksel-, seyrel-, ufal-,
ˇ -la / -le: taşla-, gözle-, süsle- ˇ -ımsa / -imse: azımsa-, küçümse-,

ˇ -r: karar-, sarar-, bozar- benimse-
ˇ -laş / -leş: dertleş-, aklaş-, birleş- ˇ -sa: garipse-, susa-, ıraksa-, önemse-