Page 38 - 9_fizik_ogretmenin

36 MADDE VE ÖZELLİKLERİ
F
Hastane laboratuvarlarında santrifuj denilen cihazda kan yada idrar gibi vücut sıvıları
tüplere konularak çok yüksek hızda döndürülür. Sıvının bileşenleri döndürülmenin etki-
siyle tüpün içinde özkütle farkıyla sıralanır. Bu yolla vücut sıvısı bileşenlerine ayrılır.
F
Kimya laboratuvarlarında maddeleri ayırt etmek için kullanılır. Masa üzerinde bulunan
kum - talaş karışımını ayırt etmek için özkütle farkı kullanılır.
F
Ebru sanatında kullanılan boyalardan bazılarının yoğunluğu azaltılarak diğer boyaların
ve sıvıların üstte kalması sağlanıyor. Burda yine özkütle farkı kullanılmış oluyor.

YAYINEVİ
Karışımların Özkütlesi
ˇ Birbirine türdeş olarak karışabilen aynı sıcaklıktaki sıvıların karıştırılmasıyla oluşan karışı-
mın özkütlesi karışan sıvıların özkütlelerine ve karışma oranlarına bağlıdır. Karışımda farklı
yoğunluktaki maddelerin miktarı karışımın yoğunluğu hakkında yorum yapmamızı kolaylaş-
tırır. Karışım yoğunluğu karışımda kullanılan maddelerin yoğunlukları arasında bir değer
alırken hangi maddeden fazla kullanılmış ise yoğunluk o maddenin yoğunluğuna daha yakındır.
ˇ Karışımı oluşturan maddelerin özkütlesinden bahsedilebilmesi için karışımın homojen olması
gerekir. Süt, ayran, kahve, yemek gibi heterojen karışımların özkütleleri hesaplanamaz.
ˇ Eğer karışımı oluşturan maddeler, karışım içerisinde düzgün olarak dağılmışlarsa bu türdeş
m
(homojen) karışımların özkütlesi: d Karışım = V Karışım formülüyle hesap edilir.
EDİTÖR
NOT Karışım
Karışımın öz- kütlesi, karışan sıvıların özkütleleri arasında bir değer alır. Karı-
şımın özkütlesi katılan en küçük ve en büyük değere eşit olamaz. Bu aralık dışında da
değer olamaz.
Örnek : 5d özkütleli sıvıdan 10L, d özkütleli sıvıdan 2L kullanılarak oluşturulan karşımın
yoğunluğu kaç d olabilir?
A) 5 B) 4,2 C) 3 D) 2,4 E) 1

5d Karışımın yoğunluğu karışımı oluşturan sıvıların
10L d yoğunlukları arasında bir değer olacaktır. Bundan
2L dolayı karışım yoğunluğu 1d yada 5d olamaz. Karışım
eşit hacimlerde olmuş olsaydı 3d olurdu. Fakat
farklı hacimler olduğu için 3d olamaz. Karışımın
yoğunluğu fazla kullanılan sıvının yoğunluğuna
yakındır, yani 5d yoğunluklu sıvının yoğunluğuna yakın olmalıdır. Bu durumda karışımın
yoğunluğu 4,2 olabilir.

Sıcaklık ve Basıncın Özkütle Zzerine Etkisi
Sıcaklık ile özkütle ters orantılıdır. Sıcaklık artarsa özkütle azalır, sıcaklık azalırsa
F
özkütle artar. Sadece gazlarda basınç ile özkütle doğru orantılıdır. Basınç artarsa
özkütle artar, basınç azalırsa özkütle azalır.