Page 42 - 9_fizik_ogretmenin

40 MADDE VE ÖZELLİKLERİ
YAAIŞMA VE BİRBİRİNİ TUTMA

Akışkanlar (Sıvılar)

Tanecikler arasındaki boşluklar katılara göre fazla, katı maddelerin aksine dış kuvvetlere karşı
çok az direnç gösteren, kolaylıkla şekil değiştirebilen, akabilen maddeler akışkanlar olarak
bilinir. Akışkan maddeler;

F
Öteleme hareketi yaparlar.
Akışkandırlar.
F
YAYINEVİ
F
İçine konuldukları kabın şeklini alırlar.
Adezyon ve Kohezyon Kavramları
ˇ Adezyon (Yapışma): Farklı iki madde arasında var olan (su ve cam gibi) ve bu iki maddenin
birbirine yapışmasını sağlayan çekim kuvvetine adezyon (yapışma) denir.

Yağmur damlacıklarının cama yapışması, denizden çıkan bir insanın vücudunun ıslak kalması vb.
ˇ Kohezyon (Tutucu): Aynı madde molekülleri arasındaki çekim kuvvetine kohezyon (birbirini
EDİTÖR
tutma) denir.

Cıva moleküllerinin bulundukları yüzeye dağılmamaları, yaprak üzerinde duran bir su damlasının
moleküllerinin bir arada kalması vb.
Maddeler en az enerji harcayacakları kararlı hallerde bulunmak isterler. Bu yüzden
F
hacimlerinin en küçük olacak geometrik şekli alırlar. Bu geometrik şekil küredir.

Bir musluktan akan su damlaları ile yağmur damlaları küresel hal alır.
ˇ Yüzey Gerilimi: Sıvı yüzeyindeki moleküllerin birbirlerine uyguladıkları kohezyon kuvvetle-
rinden dolayı sıvı yüzeyi gerginleşir. Sıvı yüzeyini gergin tutan etkiye yüzey gerilimi denir.
Suyun üzerinde taş sektirilmesi, bazı böceklerin su yüzeyinde yürümesi, bir ataç ya
F
da jiletin su üzerinde durabilmesi yüzey gerilimi
sayesindedir.
F
Sıvılarda yüzey geriliminin azalması sıvıların diğer
maddelerle etkileşimini kolaylaştırır.
F
Bir sıvıya etki eden gazın basıncı artarsa sıvının
yüzey gerilimi azalır.