Page 104 - 9_kimya_ogretmenin

102 MADDENİN HÂLLERİ
ˇ Elmas, grafit, silisyum karbür (SiC), kuvars (silisyum dioksit, SiO ) ve silisyum nitrür (Si N )
3
4
2
kovalent kristallerdir.
NOT
ˇ Elmasta her karbon atomu dört bağ yaparak düzgün dört yüzlü bir şekil oluşturur.
Bu sebeple elmasın erime ve kaynama sıcaklıkları yüksektir.
ˇ Grafitte ise her karbon atomu aynı düzlemdeki üç komşu karbon atomu ile oluşturduğu
kovalent bağlar sonucunda altıgen karbon tabakaları oluşturur. Altıgen halkada serbest
dolaşan elektronlar sayesinde grafit elektrik akımını iletir.

c. Moleküler Kristaller

ˇ Zayıf etkileşimler sonucu bir arada tutulan moleküllerden oluşan
kristallerdir.
ˇ Molekülleri arasındaki çekim kuvvetleri hidrojen bağları, dipol-
dipol ve London kuvvetleri olabilir. YAYINEVİ
ˇ Genellikle yumuşaktır ve düşük erime sıcaklığına sahiptir.

ˇ Elektrik akımını iletmezler. İyot moleküler katıdır.

ˇ Buz (H O(k)), kuru buz (CO (k)), iyot (I ), kükürt (S ), glikoz (C H O ), naftalin (C H )
EDİTÖR
12
6
10
6
2
2
8
2
18
ve fosfor (P ) moleküler kristaldir.
4
b. Metalik Kristaller
ˇ Metal atomlarının metalik bağlarla birbirine bağlanması sonucu olu-
şan kristallerdir.
ˇ Sert veya yumuşak, erime sıcaklığı düşük veya yüksek olabilir.
ˇ Katı ve sıvı hâlde elektron hareketi ile elektriği iletir.
ˇ Metalik kristallerde metalin elektron denizine verdiği elektron sa-
yısı arttıkça metalin sertliği ve erime sıcaklığı artar.
Çinko metalik katıdır.
ˇ Metalik kristallere; çinko, gümüş, bakır, cıva ve alüminyum örnek verilebilir.

• Moleküler iyot kristalleri arasında güçlü çekim kuvvetleri vardır.
• Amorf katılarda tanecikler düzensiz olarak yerleşir.
• Parafin ve naftalin gibi bazı moleküler katılar elektrik akımını iletir.
• Ağ örgülü kovalent kristaller yüksek erime noktasına sahiptir.
• Metalik kristaller, iyon hareketi ile elektrik akımını iletirler.