Page 83 - 9_kimya_ogretmenin
P. 83

KİMYASAL TÜRLER ARASI ETKİLEŞİMLER                                         81

           a. Van der Waals Kuvvetleri

              ˇ Polar yapılı moleküller “dipol” terimi ile ifade edilir. HCl, NH  ve C H OH gibi polar mole-
                                                                3
                                                                     2
                                                                       5
             küllerde kalıcı (sürekli) dipoller oluşur.
              ˇ Apolar yapılı moleküller ve soy gaz atomları “indüklenmiş dipol” terimi ile ifade edilir. He,
             Ne,  Ar  gibi  soy  gaz  atomlarında  ve  O ,  CO ,  CH   gibi  apolar  moleküllerde  indüklenmiş
                                                       4
                                                   2
                                              2
             (geçici, anlık) dipoller oluşur.
                                                       +2
                                                           -
              ˇ İyonik bileşikler (NaCl, KNO  gibi) ve iyonlar (Mg , Cl  gibi) “iyon” terimi ile ifade edilir.
                                     3.
          Dipol-Dipol Etkileşimleri
                                                                            Polar molekül
              ˇ Polar  moleküllerin  zıt  yüklü  kutupları  arasındaki  etkileşim-  δ -
             lerdir.                                                   δ +
              ˇ Dipol-dipol etkileşimin gücü;                     δ  -            δ +
                Kalıcı dipoller arasındaki uzaklık arttıkça azalır.
             F                                    YAYINEVİ                            δ -
                Kalıcı dipolü oluşturan atomlar arasındaki elektronega-
             F                                                     δ +     δ -
                tiflik farkı (molekül polarlığı) arttıkça artar.   Dipol-dipol   δ +
                Dipol-dipol etkileşimleri, polar moleküllerin birbirinde
             F                                                    etkileşimleri
                      EDİTÖR
                çözünmesini kolaylaştırır.
             F        2     2    2  5
                HCl, H O, SO  ve C H OH gibi polar moleküller arasında dipol-dipol etkileşimleri
                vardır.
            NOT
                ˇ                       HCl              HBr

                                        1 3              1 2,8
                   Elektronegatiflik farkı: 3 - 1 = 1   2,8 - 1 = 1,8
                   Molekül parlaklığı: HCl > HBr
                   Kaynama noktası: HCl > HBr

          İyon-Dipol Etkileşimleri

              ˇ İyonik katının iyonları ile polar molekülün dipolleri arasındaki    +
             etkileşimdir.                                       Polar molekül     δ
                                                                               δ -
              ˇ İyon-dipol etkileşim gücü;                       δ +   -    +
             F                                                         δ           Katyon
                İyonun yükü ve büyüklüğüne,
                Polar molekülün polarlığı ve büyüklüğüne bağlıdır.
             F                                                      İyon-dipol   δ -
                                  +2
                               -
              ˇ KCl – H O, NH  – Cl  Ca  – C H OH tanecikleri arasında   etkileşimi  δ +
                          3
                   2
                                       2
                                          5
             iyon - dipol etkileşimleri vardır.
   78   79   80   81   82   83   84   85   86   87   88