Page 103 - tyt_tek_kitap_konu

YERKÜRENİN ŞEKLİ VE HAREKETLERİ 457
Yer Ekseni: Bir kutuptan diğer kutba uzanan çizgidir. 90° KKN
Aydınlanma Çizgisi: Dünya'nın aydınlık ve karanlık
kısımlarını birbirinden ayıran çizgidir. Yıl içerisinde kutup Genişler 66° 33° Kuzey Kutup Dairesi
daireleri ile kutup noktaları arasında yer değiştirir. Daralır
Kutup Daireleri: Gece veya gündüzün 24 saat yaşana- 23° 27° Yengeç Dönencesi
bileceği enlemlerdir. 0°
Genişler
Genişler
Ekvator: Dünya'yı iki eşit parçaya böldüğü varsayılan 23° 27° Oğlak Dönencesi
en büyük paralel çizgisidir. Daralır
Yörünge Düzlemi (Ekliptik): Dünya'nın Güneş etra- Genişler 66° 33° Güney Kutup Dairesi
fında izlediği yörünge düzlemidir.
90° GKN
Eksen Eğikliği: Yörünge düzlemi ile Ekvator arasındaki
23°27' lık açı farkı vardır. Buna eksen eğikliği denir. ŗ NO
Dünya'nın alt tarafı aydınlıksa 21 Aralık'tır.
ÖZEL TARİHLER
Ɖ KKD’de 24 saat gece, GKD’de 24 saat gündüz yaşa-
nır.
21 HAZİRAN (solstis-gündönümü) KYK’ye Güneş ışınları en eğik açıyla gelir, gölge boyu
Ɖ
Ɖ Güneş ışınları saat 12:00’de en uzun olur.
Yengeç Dönencesi'ne dik Ɖ Aydınlanma çizgisi kutup dairelerine teğet geçer.
gelir. Buna bağlı olarak, saat YAYINEVİ
12.00’de Yengeç Dönence- Ɖ Kuzey’e gidildikçe gece süresi uzar.
si'nde gölge oluşmaz. Ɖ KYK’de gündüzler uzamaya, geceler kısalmaya baş-
Ɖ KYK’de yaz başlangıcıdır. lar.
Ɖ KYK’de en uzun gündüz Ɖ Güneş ışınları Ekvator'a en küçük açı ile gelir.
yaşanır. Coğrafya
21 MART - 23 EYLÜL (ekinoks - eşitlik)
EDİTÖR Ɖ Güneş ışınları saat
ŗ NO
Dünya’nın üst taraf aydınlıksa 21 Haziran’dır. 12.00’de Ekvator’a dik
gelir.

min gölgesi oluşmaz.
Ɖ Kuzeye gidildikçe gündüz süresi uzar. Ɖ Ekvator’da öğle vakti cis-
Ɖ Kuzey kutup dairesinde 24 saat gündüz yaşanır. Ɖ Dünya’nın her yerinde
gece - gündüz eşittir.
Ɖ KYK’ye Güneş ışınları en büyük açıyla gelir. (Gölge
en kısa) Ɖ Aydınlanma çizgisi kutup noktalarından geçer.
Ɖ KYK’de Güneş ışınlarının atmosferdeki yolu ve tutul- Ɖ Aynı meridyen üzerinde Güneş aynı anda doğar aynı
maları azdır. anda batar.
Ɖ Aydınlanma çizgisi kutup dairelerine teğet geçer. (21 Ɖ Gel - git genliği maksimumdur.
Aralık ile ortak) Ɖ Güneş tam doğudan doğar, tam batıdan batar.
Ɖ Bu tarihten sonra KYK’de gündüzler kısalmaya, gece- Ɖ 21 Mart KYK’de ilkbahar, GYK’de sonbahar başlan-
ler uzamaya başlar. gıcıdır.
Ɖ Ekvator'a Güneş ışınları en küçük açı ile gelir. (21 Ɖ 23 Eylül KYK’de sonbahar, GYK’de ilkbahar başlan-
Aralık ile ortak) gıcıdır.

Ɖ Kutup noktalarında 6 aylık gündüzün ya başlangıcı ya
da bitişidir. Örneğin; 21 Mart KKN'de 6 aylık gündü-
21 ARALIK (solstis-gündönümü) zün başlangıcıdır.

Ɖ Güneş ışınları Oğlak ŗ NO
Dönencesi'ne saat 21 Mart ve 23 Eylül'ün özellikleri aynıdır. Sadece ilkba-
12:00’de dik düşer. har veya sonbahar mevsimlerinin başlangıçları yarım
Ɖ Oğlak Dönencesi'nde öğle kürelerde farklılık gösterir.
vakti cismin gölgesi oluş- ŗ NO
maz.
Dünya'nın sağ tarafı aydınlıksa 23 Eylül, sol tarafı
Ɖ KYK’de kış, GYK’de yaz aydınlıksa 21 Mart'tır.)
başlangıcıdır.