Page 122 - tyt_tek_kitap_konu

538 FELSEFEYİ TANIMA

Ɖ Felsefenin Antik Yunan’da gelişmesinde, o dönemde Hilmi Ziya Ülken (1901 - 1974): Ona göre felsefe varlık
Antik Yunan medeniyetinin yüksek refah düzeyine ilmidir. Felsefe, insanın varlık hakkındaki düşüncesi ve
ulaşması ve farklı kültürlerle olan ilişkisinin büyük bu düşünce üzerindeki düşüncesidir.
etkisi olmuştur. Zamanla felsefe daha geniş alanlara
yayılmıştır. Takiyettin Mengüşoğlu (1905 - 1984): Felsefe, bütün
Ɖ Filozoflar her çağda o çağın toplumlarında haki- “var olan” şeylerin ortak ve birleştirici olan niteliğini
ortaya koymaya çalışır.
kati aradığı için felsefe ile hakikat arasında bir ilişki
olduğu söz konusudur. Hakikat bazen doğruluk bazen
de gerçeklik kavramlarının yerine kullanıldığı için Felsefenin Tanımlarında Farklılığın Temel
hakikatın tanımı tam olarak yapılamamaktadır Haki- Nedenleri
kat, gerçeklik anlamıyla varlıkların var olduğu anla-
mına gelirken doğruluk anlamıyla düşünüldüğünde Ɖ Felsefenin ilgilendiği konuların çeşitli olması
ise insanın bir konu hakkındaki düşüncesinin o konu- Ɖ Tarihsel süreç içerisinde farklı işlev ve amaçların yük-
nun gerçekliğiyle olan uygunluğudur. Ancak hakikat lenmesi
felsefede daha çok doğruluk anlamı üzerinde kullanıl-
maktadır. Filozof ise insana dair her alanda düşünce Ɖ Metafizik konularla ilgilenmesi
üretecek hakikati aramaktır.
Filozof Kimdir?
Felsefenin Tanımları Felsefe ile uğraşan ve felsefenin gelişmesine katkıda
İlk çağdan günümüze değin felsefe, farklı bakış açılarıyla bulunan kişiye filozof denir. Filozof, ne yaptığı, ne yapıl-
ele alınmış ve ona göre yeni anlamlar yüklenmiştir. Fakat dığı, neden olduğu, nasıl olduğu ya da ne olduğu üze-
rinde düşünen, genel anlamda varoluşu, süreçleri ve
tüm filozofların üzerinde uzlaşdığı tek bir felsefe tanım- YAYINEVİ
dan söz edilemez. Felsefenin tanımının bu kadar çok işleyişi (doğa, sosyal yaşam, matematik vb.) açıklamak
olmasının nedeni problem alanının genişliğidir. Çünkü için düşünen, bu düşünme eyleminden mantıksal yeni
bilimden sanata, siyasetten ahlaka hemen hemen her (farklı) sonuçlara varan ve bu sonuçları ifade etmek için
şey felsefenin konusudur. Bazı filozoflara göre felsefenin yeni tanımlar ve yeni bilgi üreten kişidir. Filozoflar hayata
tanımları şunlardır: yeni sözler, cümleler ve bilgiler koyarak insan yaşa-
mında önemli bir yer edinmişlerdir. Öğüt verici bilgileri ile
Platon (MÖ 427 - 347): Felsefe, diyalektik düşünme
EDİTÖR insanların hayatlarında daha kolay bir yaşam için uğraş
yoluyla ideaların (formların) bilgisini kavramadır. Platon
filozofun ölçülü, onurlu, tamahsız, kibirsiz ve korkusuz vermişlerdir.
olmasını isteyerek; “O hâlde filozof ruhu, filozof olma-
Felsefe yandan ayırt etmek istediğin zaman, çocukluğundan Filozofun Özellikleri
itibaren doğru, geçimli yahut da kaba ve geçimsiz olup
olmadığına dikkat edeceksin.” demiştir. Filozoflar Bilgeliğe Ulaşmak İster: Çocuklar etrafla-
rını çevreleyen varlık ve olaylar karşısında yaşadıkları
Aristoteles (MÖ 384 - 322): Var olan olarak, var olanı şaşkınlığı ve merakı sorularla dile getirir. Ebeveynlerini
ve özü gereği ona ait olanları inceleyen bir bilim vardır. soru yağmuruna tutarlar. Filozoflar da tıpkı bu çocuk gibi
Bu bilim (felsefe), herhangi bir özel bilimle aynı değildir. etrafındaki şeyleri hayretle seyreder ve anlamaya çalışır.
Çünkü diğer bilimlerin hiçbiri var olanlar olarak var olan- Yalnız filozof soruları başkasına değil kendine sorar.
ları genelliğiyle ele almaz. Filozoflar, Şüpheci ve Sorgulayıcıdır: Filozof, hem
El Kindî (801 - 873): İnsan sanatlarının değer ve mer- eserlerinde hem de yaşantısında ön yargılardan uzak
tebe bakımından en üstünü felsefedir. Felsefe tarifi, insa- durmaya çalışan, içinde yaşadığı çevrenin inançlarını,
nın gücü ölçüsünde var olanların hakikatini bilmesidir. tutkularını ve alışkanlıklarını sorgulayabilen kişidir. Örne-
Fârâbî (870 - 950): Fârâbî’ye göre felsefe “Var olmaları ğin Thales’in mitolojik düşünceyi, Sokrates de dönemin
bakımından varlıkların bilinmesidir.” Fârâbî’nin yaptığı bu değerlerini sorgulayarak işe başlamıştır.
tanım epistemolojik açıdan yapılan bir tanımdır. Filozofların Görüşleri Zamanla Değişebilir: Filozof,
İbn Sînâ (980 - 1037): İbn Sînâ’ya göre felsefenin herhangi bir şeye veya kimseye ortaya çıktığı zaman
gayesi, nesnelerin hakikatlerine bir insanın vakıf olabi- ve yere göre değişmeyen mutlak doğru ve kesin bilgileri
leceği kadar vakıf olmaktır. Felsefe, hem kuramsal (bilgi) bulduğunu söylemez. Örneğin; Platon gençlik yıllarında
hem de pratik olarak yetkinleşmedir. devlet yöneticilerine aile kurma hakkını vermezken yaş-
Immanuel Kant (1724 - 1804): Ona göre; övülüp değer lılığında bu fikrinden vazgeçmiştir. Yöneticilerin de mülk
verilen kuruntuların gitmesine sebep olabilen felsefenin ve aile sahibi olmaları gerektiğini savunmuştur.
görevi yanlış anlamadan doğan aldanmacaları ortadan Filozoflar Birbirlerinin Görüşlerinden Etkilenir: Bir
kaldırmaktır. filozof kendi çağında yaşayan ve kendinden sonra gelen
Karl Jaspers (1883 - 1969): Jaspers’e göre felsefe filozofları etkileyebilir. Karl Marx felsefesini oluştururken
yolda olmaktır. Ona göre felsefede sorular cevaplardan Hegel’in diyalektiğini kendi varlık anlayışına uygulamış-
daha önemlidir, her cevap yeni sorulara çevrilir. tır.