Page 173 - tyt_tek_kitap_konu

CANLILIĞIN TEMEL BİRİMİ “HÜCRE” 751
Hücre Zarının Özellikleri Ɖ Bileşiminde en fazla su bulunur

( Canlıdır. Ɖ Su oranı genç hücrelerde fazla, yaşlı hücrelerde azdır.
( Kendi kendini onarabilir.
( Esnektir. Organeller
( Akışkandır.
( Seçici geçirgendir.

Hücre Zarının Seçici Geçirgen Özellikleri Zarsız Tek zarlı Çift zarlı
organeller organeller organeller
( Küçük maddeler geçebilirken, büyük maddeler geçe- Ribozom Endoplazmik Mitokondri
mez. ( ( retikulum (
( Sentrozom ( Plastit
( Nötr maddeler, iyonlara göre daha kolay geçer. ( Golgi cisimciği
( Negatif iyonlar, pozitif iyonlara göre daha kolay geçer. ( Lizozom
( Yağda çözünen maddeler, suda çözünen maddelere ( Koful
göre daha kolay geçer.

( Yağı çözen maddeler kolaylıkla geçer. Ancak hücre
Hücre Organelleri
zarına zarar verir. YAYINEVİ
( Yağı çözen maddelere organik çözücüler denir. Kloro- 1) Öibozom
form, aseton, benzen gibi.
Ɖ Hücrede bulunan en
küçük organeldir.
Hücre Zarı Oluşumları Ɖ Virüsler hariç tüm
hücrelerde bulunur.
Ɖ Hücre zarı farklılaşarak aşağıdaki yapıları oluşturabilir.
EDİTÖR Ɖ Zarsızdır.
Mikrovilluslar
Ɖ Hücre dışına doğru oluşan parmak şeklinde çıkıntılar- Ɖ Nükleoprotein yapılı-
dır. Emilim yüzeyini artırır. dır. Yapısında rRNA
Yalancı ayaklar ve protein bulunur.

Ɖ Besin bulma ve yer değiştirme amacıyla oluşturulan Ɖ Protein sentezinin çok olduğu hücrelerde sitoplazma-
geçici çıkıntılardır. Amip, akyuvar ve cıvık mantar daki ribozomlar boncuk dizisi şeklinde yan yana dizi-
hücrelerinde görülür. lir. Bu yapıya “polizom” denir.
Siller Ɖ Genellikle hücre dışına salgılanacak proteinler bağlı

Ɖ Tek hücrelilerin bazılarında ve bazı bakterilerde bulu- ribozomlarda, sitoplazmada gerekli olan enzimler ve
nur. Hareketi sağlar. İnsanda solunum yolunda bulu- proteinler ise polizomlarda sentezlenir.
nur ve tozların vücut içine girişini engeller. Ɖ Hücrede;
Kamçı Ý Sitoplazmada dağınık halde,

Ɖ Bazı tek hücrelilerde, bazı bakterilerde ve alglerin Ý Endoplazmik retikulum üzerinde
çoğunda bulunur. Hareketi sağlar. Ý Çekirdek zarı üzerinde, (ökaryotlarda)
B) SİTOPLAZMA VE ORGANELLER Ý Mitokondri içinde, (ökaryotlarda) Biyoloji
Hücre zarı Ý Kloroplast içinde, (ökaryotlarda)
Sitoplazma
Sitoplazma bulunur.
Ɖ Hücre içini doldurur.
Ɖ Kolloidal (yarı akışkan) Ɖ Hücre içi proteini sitoplazmada serbest halde bulu-
yapıdadır. (Sitozol) nan ribozomlarda sentezlenir.
Ɖ İçeriğinde organik ve inor- Ɖ Hücre dışında kullanılacak proteinler granüllü ER
ganik maddeler bulunur. Çekirdek üzerinde bulunur ribozomlarda sentezlenir.