Page 176 - tyt_tek_kitap_konu

HÜCRE BÖLÜNMESİ -

BÖLÜM MİTOZ BÖLÜNME VE

6 EŞEYSİZ ÜREME

HÜCRE BÖLÜNMESİNİN NEDENLERİ Ý G evresi: En uzun evredir. RNA, ATP ve proteinler
1
sentezlenir. Ribozomlar ve diğer organeller çoğal-
1) Hacim / yüzey oranının artması
tılır.
2) Çekirdek / sitoplazma oranının azalması
Ý S evresi: DNA ve varsa sentrozomlar eşlenir. Kalıt-
3) Çekirdeğin bölün emrini vermesi sal madde miktarı iki katına çıkar.
YAYINEVİ
4) Hücre zarının artan sitoplazmanın ihtiyaçlarını kar- Ý G evresi: En kısa evredir. RNA, ATP ve protein
2
şılayamaması sentezlenir. Eşlenmiş DNA’lar kısalıp, kalınlaşır.
MİTOZ BÖLÜNME VE EŞEYSİZ ÜREME
Hüre Döngüsünün Kontrol Noktaları
Ɖ n, 2n ve 3n kromozomlu hücrelerde gerçekleşebilir.
Ɖ Kontrol noktaları, hücre döngüsünde bir evredeki
Ɖ Tek hücrelilerde çoğalmayı, çok hücrelilerde büyüme, olayların tamamlanmadan bir sonraki evrenin başla-
gelişme ve onarımı sağlar.
masını engeller.
Ɖ Hayvanların sinir, olgun alyuvar, kas ve yumurta hüc-
1
releri bölünemez. G kontrol noktası: En önemli kontrol noktasıdır. Hücre
yeterli büyüklüğe ulaşmışsa ve gerekli büyüme faktör-
Ɖ Mitoz bölünme zigot oluşumuyla başlar ölüme kadar leri sentezlenmişse “devam et” sinyali verilir. “devam et”
sürer.
sinyali alınmazsa, hücre döngüden çıkar ve G (bölün-
EDİTÖR
Ɖ Mitoz bölünme sonucunda bir hücreden iki hücre oluşur. 0
meme) durumuna geçer.
Ɖ Oluşan yavru hücrelerin kalıtsal yapısı birbirleriyle ve
ana hücre ile aynıdır. G kontrol noktası: Hücre büyüklüğü ve DNA’da bir
2
hasarın olup olmadığı kontrol edilir. Eğer DNA’da bir
Ɖ Mitoz bölünme sonucunda kromozom sayısı değiş- hasar ya da hata meydana gelmişse bu durum onarılın-
mez.
caya kadar döngü durdurulur.
Ɖ Genetik çeşitliliğe katkısı yoktur.
M kontrol noktası: Kromozomların iğ ipliklerine tutun-
Ɖ Mitoz bölünme sonucu oluşan hücreler tekrar mitoz
geçirebilir. ması kontrol edilir. Eğer kromozomlar kinetorlardan iğ
ipliklerine tutunmamışsa anafaz evresi başlamaz.
A) HÜCRE DÖNGÜSÜ
Mitoz bölünme karyokinez (çekirdek bölünmesi) ve sito-
Ɖ İki hücre bölünmesi arasında geçen zaman aralığına kinez ( sitoplazma bölünmesi) olaylarından oluşur.
hücre döngüsü denir. Bu döngü interfaz ve bölünme
evrelerinden meydana gelir. B) ÇEKİRDEK BÖLÜNMESİ (KARYOKİNEZ)
Ɖ Hücre döngüsü = İnterfaz + Mitotik evre
1) Profaz
Ɖ Mitotik evrede önce çekirdek bölünmesi (karyokinez)
sonra sitoplazma bölünmesi (sitokinez) gerçekleşir. Ɖ Mitoz bölünmenin en uzun
aşamasıdır.
İnterfaz (Hazırlık Evresi)
Ɖ Kromatin iplik kısalıp kalınla-
Ɖ G , S ve G evrelerinden oluşur. şır ve kromozom halini alır.
2
1
Normal Metoblizma 10 saat G Profaz 1 saat Ɖ İğ iplikleri oluşur.
S
Metafaz
İğ ipliklerinin bir kısmı kinetokorlara bağlanır.
Ɖ
Anafaz
İNTERFAZ Mitoz 2 saat Sitokinez Ɖ Endoplazmik retikulum, çekirdek zarı ve çekirdekçik
2
Telofaz
Mitoz
G eriyerek kaybolur. Böylece kromozomlar sitoplaz-
0 maya dağılır.
G
1
15 saat ve
aylarca Ɖ Eşlenmiş sentrozomlar (hayvanlarda) zıt kutuplara
hareket eder.