Page 19 - 10-sinif-odn-tarih-22

¦ DEVLETLEŞME SÜRECİNDE SAVAŞÇILAR VE ASKERLER § 63
63

» Gelir kaynaklarını tespit etmek Tımar

» Bunları devlet görevlilerine, şahıslara ve * Yıllık geliri 20 bin akçeye kadar olan dirliklerdi.
vakıflara dağıtmaktı. Tımarlar savaşlarda yararlılık gösteren
*
* Tahrir sistemi sayesinde merkezi hazineden askerlere verilirdi.
ödeme yapılmaksızın ordu beslenmesi sağlandı. * Tımar sahibine tımarlı sipahi denirdi.
* Ayrıca topluma sosyal hizmetlerin götürül- * Tımar sahipleri, gelirlerinin ilk üç bin akçesi
mesi kolaylaştı. hariç, (Kılıç hakkı: tımarlı sipahiye ait) kalan

* Bir bölgenin fethi, padişah değişikliği savaş her üç bin akçesi için bir atlı asker besler ve
askerlerinin başında savaşa katılırlardı.
ve afet gibi gelir toplama ve dağıtımında
meydana gelen değişiklikler tahririn yenilen- OSMANLI TOPLUMUNDA ASKERİLER VE REAYA
mesine neden olurdu. Osmanlı toplumu sosyal bakımdan yöneten-
*
* XV. yüzyılın ilk dönemlerde başlayan tahrirler ler (askeriler) ve yönetilenler (reaya) olmak
XVII. yüzyıl başlarına kadar devam etti. üzere ikiye ayrılırdı. Sınıf ayrımı söz konusu
değildi.
DİRLİKLER * Hizmet karşılığı reayadan askeri sınıfa geç-
* Dirlik; devlet görevlilerine ve savaşlarda mek mümkündü.
yararlılık gösteren askerlere hizmetleri karşı- * Yönetenler sınıfı ilmiye, seyfiye, ve kalemi-
lığında tahsis edilen gelir kaynaklarına denir. yeden oluşurdu.

* Tımar sistemi içerisinde yer alan dirlikler gelir * Yönetilenler (reaya) ise askeri sınıfın dışında
durumuna göre has, zeamet ve tımar olarak kalan köylüler, şehirliler ve konargöçerlerdi.
üçe ayrılırdı: * Reayanın askeri sınıftan tek farkı, devlete

Has vergi ödemesiydi.
Osmanlı Devleti’nde reaya, Müslim ve gayri-
* Yıllık geliri 100 bin akçeden fazla olan dirlik- * müslimlerden oluşurdu. Bunlardan gelirlerine
ler olup padişah, vezir, şehzade, beylerbeyi ve göre çeşitli vergiler alınırdı.
yüksek devlet görevlilerine verilirdi. Osmanlı Devleti’nde yönetenler, padişahın

* Has sahipleri gelirlerinin İlk beş bin akçesi * kendilerine idari, askeri, adli ve dini yetki
hariç, kalan her beş bin akçesi için bir atlı tanıdığı devlet görevlilerinden oluşurdu.
asker, (cebelü) beslemek zorundaydı.
* Askeri sınıfın en önemli özelliği reaya gibi

Zeamet vergi yükümlülüğünün olmamasıdır.
* Yıllık geliri 20 bin ile 100 bin akçe arasında * Osmanlı Devleti’nde yönetenler grubunda
kalan dirlikler olup subaşı, sancak beyi, kale yer alan seyfiye kılıç ehli anlamına gelirdi ve
komutanı gibi ikinci derecedeki devlet görev- askeri sınıfı temsil ederdi.
lilerine verilirdi. * Divandaki temsilcileri vezir-i azam, vezirler ve
* Zeamet sahipleri gelirlerinin ilk beş bin akçesi kaptanı derya idi.
hariç, kalan her beş bin akçesi için bir atlı * Taşradaki temsilcileri ise beylerbeyi, sancak
asker beslemek zorundaydı. beyi gibi üst düzey askeri yöneticilerdi.

EDİTÖR YAYINEVİ