Page 21 - 10-sinif-odn-tarih-22
P. 21
BEYLİKTEN DEVLETE OSMANLI EYLİKTEN DEVLETE OSMANLI 4.
B
M
MEDENİYETİEDENİYETİ ÜNİTE
ANADOLU’NUN İSLAMLAŞMASI AHMET YESEVİ
SÛFİLER VE ÂLİMLERİN ÖĞRETİLERİNİN * Tarihte bilinen ilk büyük Türk mutasavvıfıdır.
ANADOLU’NUN İSLAMLAŞMASINA ETKİLERİ * Piri Türkistan olarak anılan Hoca Ahmet
* Anadolu’nun İslam yurdu haline gelmesinde Yesevi Divan-ı Hikmet adlı eseriyle İslamiyet
öğretisinde söz sahibi oldu.
pek çok etken vardır.
* Bunlardan biri de, Anadolu’ya hoşgörü tohu- * Ahmet Yesevi, İslam medeniyetine girmeye
munu eken ülkede birlik ve beraberliği sağla- başlayan Türk boylarına İslami bilgileri
mak için büyük çaba harcayan ve Türklere öğretti.
İslamiyet’i sevdiren mutasavvıflardı. Derviş yetiştirip Anadolu'ya göndermesiyle
*
* Özellikle Sultan I. Alaeddin Keykubat İslamiyetin yayılması hızlandı.
Dönemi’nde Anadolu, Horasan alimlerine ev Öğretisinin özünü; Allah ve peygamber sev-
sahipliği yaptı. * gisi, fakir ve yetimleri korumak, dini kural-
* Anadolu kısa sürede âdeta dini ve tasavvufi lara riayet, güzel ahlak, zikir, nefis ile müca-
terbiye ile donandı. dele kendini eleştirmek ve ölümü düşünmek
oluşturur.
* XIII. yüzyıl başlarından itibaren Orta Asya’nın
maruz kaldığı Moğol istilasının ardından kaçan * Ahlaki hürriyete, “Hakkı bilmek için ilk önce
birçok Türk boyu Anadolu’ya sığındı. kendini bilmek” ve “Ölmeden önce ölmek”
anlayışıyla ulaşılır.
* Bu gelişmelerin ardından Anadolu tam bir
kültür merkezine dönüştü. * Bu öğretinin temeli; hikmet, sohbet ve ahlak
* Tasavvuf; kalbin kötülüklerden arındırılıp esaslarına dayanır.
yaratılanlara karşı güzel davranılması, insa-
nın dünyalık menfaatlerden ve nefsinden MEVLÂNÂ CELÂLEDDÎN-Î RUMÎ
uzaklaşarak Allah’ın varlığı ile yetinmesidir.
* Öğretisinde insanlara iyiliği, alçak gönüllüğü,
* Tasavvuf ehli olan ya da herhangi bir tasav- cömertliği, merhametli ve doğru olmayı öğüt-
vuf yolunda mertebe kat etmiş olanlara lemektedir.
mutasavvıf denir.
* Mevlânâ’ya göre insan, kendi kendini eğiterek
* Türklere İslamiyet’i sevdiren ve Anadolu’nun hayvani ve şeytani yönlerinden sıyrılır.
İslamlaşmasında önemli rolü olan muta-
savvıfların başında Ahmet Yesevi, Mevlana, * Mevlânâ öğretilerinde, dini-tasavvufi düşün-
Yunus Emre, Hacı Bektaş-ı Veli, Hacı Bayram cesinin kaynağının Kur’an ve sünnet olduğunu
Veli ve Ahi Evren gelmektedir. vurgulamaktadır.
* Bu mutasavvıfların eserleriyle birlikte günü- * Mevlana’nın sevgisi evrenseldir. Irk, din, dil
müze kadar öğretileri de gelmiştir. ayrımı yapmadan tüm insanları kapsar.
EDİTÖR YAYINEVİ