Page 35 - 10-sinif-odn-tarih-22

¦ SULTAN VE OSMANLI MERKEZ TEŞKİLATI § 133
133

OK
OKU ÖĞRENU ÖĞREN
y Haremde yetişen cariyeler vezir, beylerbeyi, sancakbeyi gibi üst rütbeli devlet adamlarıyla
evlendirildi. Bu sayede saray kültürü, şehir kültürüne katkı sağlamıştır.

DİVÂN-I HÜMAYUN VE ÜYELERİ

* Orhan Bey zamanında oluşturuldu. I. Murat Dönemi’nde tam olarak teşkilatlanmış ve devlet
işlerinin görüşülüp karara bağlandığı yer olmuştur.
* Fatih’e kadar divana hükümdarlar, Fatih’ten sonra veziriâzamlar başkanlık etti.

* Topkapı Sarayı’nda Kubbealtı denilen yerde yapılan divan toplantıları ilk zamanlarda her gün yapı-
lırdı.

* Fatih’ten itibaren haftada dörde, XVII. yüzyılda ise ikiye XVIII. yüzyılda da bire indirildi.
* Fatih’ten itibaren padişah divan toplantılarını Kasr-ı adl denilen yerden izlemeye başladı.
* Toplantıdan sonra veziriazam ve diğer divan üyeleri, arz odasına giderek padişaha ayrı ayrı bilgi
verirlerdi.
* Divanda alınan kararlar padişahın onayında sonra kesinlik kazanırdı.

* Veziriazam olağan divan toplantılarından başka haftanın her günü ikindi vakti kendi konağında
ayrı bir divan kurardı.

* İkindi Divanı denilen bu divanda veziriazam hem hükümet işleriyle ilgilenir hem de halkın istek ve
şikâyetlerini dinlerdi.

* Padişah dışında bir de divana katılanların ayakta durarak karar alması nedeniyle Ayak Divanı
denilen olağanüstü durumlarda toplanan bir divan vardı.
* Divan toplantılarında devletin siyasi, idari, mali, askeri, örfi, şeri ve adli işleri görüşülürdü.
Ayrıca halkın şikayetleri dinlenir ve önemli davalar burada görüşülüp karara bağlanırdı.
* Divan hangi din ve milletten, hangi sınıf ve tabakadan olursa olsun, kadın-erkek herkese açıktı.

N
NOTOT
y Divan-ı Hümayun; günümüzde Danıştay, Yargıtay, Anayasa Mahkemesi, Bakanlar Kurulu gibi
kurumların görevini yerine getiren önemli bir kuruldu. Divanda alınan kararlar Osmanlı huku-
kuna göre kanun sayılırdı.

EDİTÖR YAYINEVİ