Page 18 - Betonarme Bina Anatomisi

14 PATLAMALAR

YANGIN VE

Yangınlar veya patlamalar, betonarme binalarda ciddi yapısal hasarlara yol
açabilir. Betonun yüksek sıcaklıklara dayanıklı olması beklenmesine rağmen, çok
yüksek ısılar, donatı çeliklerinin zayıflamasına neden olabilir ve bu da binanın
çökmesine yol açabilir. Yangın ve patlamalar, binaların yıkılmasına yol açabilen son
derece yıkıcı olaylardır. Bu tür olaylar, yapıların dayanıklılığını hızla zayıflatır ve
büyük hasarlara neden olabilir. Yangın ve patlamalar, yapının hem yapısal
elemanlarını hem de malzemelerini etkiler, bu da binanın çökmesine veya tamamen
yıkılmasına yol açabilir.
Yangın ve patlamalar, binaların yapısal bütünlüğünü hızla zayıflatır ve çoğu
zaman geri dönüşü olmayan hasarlara yol açar. Yangınlar özellikle yüksek
sıcaklıkların etkisiyle beton, çelik ve ahşap gibi malzemelerin dayanıklılığını
kaybetmesine yol açar. Patlamalar ise anlık şok etkisi ve yüksek basınçla yapıyı
doğrudan yıkabilir. Ayrıca patlamalar sonrası ortaya çıkan yangınlar da binanın
tamamen tahrip olmasına neden olabilir. Her iki durum da binanın çökmesine ve
yıkılmasına yol açabilecek riskleri artıran faktörlerdir. Bu nedenle binaların yangın
güvenliği ve patlama koruma önlemleri açısından uygun şekilde inşa edilmesi son
derece önemlidir. Yangın ve patlamaların binanın yıkılmasına nasıl sebep
olabileceği hususlar aşağıda özetlenmiştir.

1. Yangınların Etkisi
Yangın, maddenin ısı ve oksijenle birleşmesi sonucu oluşan kimyasal bir
olaydır. Yanma olayının oluşabilmesi için madde, ısı ve oksijenin (hava) bir arada
olması gerekir. Yangın, kontrolümüz dışında gerçekleşen yanma işlemidir.
TS EN 2 ve TS EN 2/A1’e göre yangın sınıfları ve kapsamı aşağıda
verilmiştir.
• A Sınıfı: Normal olarak kor şeklinde yanan, genellikle organik yapıdaki katı
madde yangınlarını kapsar.
• B Sınıfı: Sıvı veya sıvılaşabilen katı madde yangınlarını kapsar.
• C Sınıfı: Gaz yangınlarını kapsar.
• D Sınıfı: Metal yangınlarını kapsar.
• F Sınıfı: Pişirme aletlerinde kullanılan bitkisel ve hayvansal pişirme
yağlarının yangınlarını kapsar.

1.1. Yüksek Sıcaklıkların Yapıyı Zayıflatması
Betonun dayanım kaybı, çelik konstrüksiyonların zayıflaması ve ahşap
malzemelerin yapısal bütünlüğünün bozulmasıdır. Beton, yüksek sıcaklıklara maruz
kaldığında, içindeki su buharlaşarak yapısal zayıflamalara yol açar. Betonun
mukavemeti bu süreçle büyük ölçüde azalır ve taşıyıcı elemanlar zayıflar. Çelik,