Page 36 - 2024-yurtdisi-cozumlu-konu-anlatimli

282 GENEL TÜRK TARİHİ
● Türk göçleri sonucunda farklı kültürlerin kaynaşma-
sıyla yeni kültürler ortaya çıktı. İLK TÜRK DEVLETLERİ VE TOPLULUKLARI
● Türk kültürü geniş alanlara yayıldı değişik kültürlerle
etkileşime girildi. ASYA (BÜYÜK) HUN DEVLETİ
● Türkler değişik dinleri benimseyerek milli benliklerini (MÖ 220-MS.216)
kaybettiler. (İslamiyet’i kabul edenler hariç).
Ɖ Hun sözcüğü Türkiye halkı ve insan anlamına gelir.
İSKİTLER (SAKALAR) (MÖ 7.yy. - MS 2.yy)
Ɖ Asya Hun Devleti tarihte bilinen teşkilatlı ilk Türk dev-
Ɖ Orta Asya kökenli atlı göçebe Türk toplulukları tara- letidir. Ayrıca Orta Asya’da kurulan ilk Türk devletidir.
fından kurulmuştur. Ɖ Merkezleri Ötüken’dir.
Ɖ Kırım, Kafkas, Hazar coğrafyasında hüküm sürmüş- Ɖ Kurucusu Teoman Han’dır (Tu-man)
lerdir.
Ɖ En önemli yöneticileri Mete Han, Ki-ok ve Cün-çin’dir.
Ɖ Devletin kurucusu Alp Er Tunga’dır. Heredot tari- Kendilerinden toprak talep eden Tun-hu’lara; “Toprak
hinde Alp Er Tunga için Madova, Firdevsi'nin Şehna- Ɖ milletindir onu kimse veremez!” diyerek ilk kez vatan
mesi’nde ise Efrasiyab kullanılmıştır.
bilincini ortaya koydular.
Ɖ İlk atlı göçebe topluluk olan İskitler, atlı arabaları Mete Han Dönemi’nde kurultay kurulmuş ve devlet
sayesinde kolay göç edebilmişlerdir. Ɖ
doğu-batı şeklinde (ikili teşkilat) yönetilmiştir.
Ɖ Şu Destanı ve Alp Er Tunga Destanı en önemli sözlü Atlı göçebe yaşam sürmüşlerdir.
edebiyat eserleridir. Ɖ
Ɖ Kurşun, altın ve bronz işlemeciliği yapmışlardır. Bu Ɖ Oğuz Kağan Destanı’nı oluşturmuşlardır. Bu des-
tanda bahsedilen Oğuz, Mete'dir.
nedenle kendilerine bozkırın kuyumcuları denil-
miştir. Ɖ Çinlilerle ilk antlaşmayı imzalamışlar. (Kuzey Şansi
Ant.) Pei‒Teng Savaşı’yla Çin'i vergiye bağlamışlar-
Ɖ Gök Tanrı ve şamanizm inançlarını benimsemişlerdir. dır.
Ɖ Ölen kişi eşyalarıyla beraber gömülür ve mumyala- Çinlilerle İpek Yolu konusunda büyük çekişmeler
nırdı (Ahiret inancı vardır.) Ɖ
yaşamaları Çin Seddi’nin inşa edilmesinde etkili
Ɖ Balbal denen mezar taşlarının ilk örneklerine İskit- olmuştur.
lerde rastlanır.
Ɖ Çin’i yenmelerine rağmen Çin’e yerleşmemişlerdir.
Ɖ Tıp (hekimlik) alanında çalışmalar yapmışlardır. Bunun nedeni Çin nüfusunun kalabalık olmasıdır
Ɖ İskitler zamanında tahta çıkan Tomris (Alp Er Tun- (Asimile olma korkusu).
ga'nın torunu) Türk tarihindeki ilk kadın hükümdardır. Ɖ Mete Han ilk düzenli Türk ordusunu kurmuştur.
Ɖ Tomris, Pers Kralı Darius ile yaptığı savaşlarda şöh- Ɖ Islıklı oku icat eden Mete Han orduyu onluk sis-
ret kazanmıştır. teme uygun teşkilatlandırmıştır. Bu sistem günümüz

Ɖ Süs eşyalarında hayvan figürlerini kullanmışlardır. ordularının temellerini oluşturmuştur.
Ɖ Esik Kurganı’nda bulunan Altın Elbiseli Adam zırhı Ɖ Bu nedenle Mete Han'ın tahta çıkış tarihi (MÖ 209)
İskitlere aittir. Kara Kuvvetleri Komutanlığının kuruluş tarihi olarak
kabul edilir.
Ɖ Tarihte üzengiyi kullanan ilk Türk topluluğudur. Tarımla uğraşıp, su kanalları yapmışlar, madencilik
Ɖ Firdevsi’nin Şehnamesi’nde İskit-Pers savaşlarından Ɖ ve dokumacılıkta ileri gitmişlerdir.
bahsedilir.
Ɖ Amazon kadınları efsanesi İskit - Yunan kadınların- Ɖ Asya Hun Devleti; Mete Han’dan sonra Doğu ve Batı
Hunları olmak üzere ikiye ayrıldı.
dan bahseder.
Ɖ İskitler batıdan Avrupalı kavimlerin, doğudan Yüeçi- Ɖ Çinliler tarafından yıkıldılar.
lerin baskısı ile dağılmışlardır. Ɖ Hunlar Orta Asya'da Asya Hunları, Orta Avrupa'da

Ɖ Bugünkü Yakut Türkleri’nin atası sayılırlar. Avrupa Hunları, Kuzey Hindistan'da ise Ak Hun Dev-
leti'ni kurmuşlardır.
Örnek Soru
İskitlerin kurucusu aşağıdakilerden hangisidir? ŗ NOT
A) Alp Er Tunga B) Teoman ( Mete Han yirmi altı Türk boyunu tarihte ilk kez bir
C) Mete D) Mukan bayrak altında toplamıştır.
E) Balamir
Cevap A