Page 37 - 2024-yurtdisi-cozumlu-konu-anlatimli

GENEL TÜRK TARİHİ 293

Ɖ Türkler saz çalmaktan ve dans etmekten çok hoşla- Ɖ İlk Türk matbaası ve kağıt atölyesi Uygurlar Döne-
nırlardı. mi’nde kurulmuştur. İlk Türkçe kitaplar Hakaniye leh-
Ɖ En önemli müzik aleti kopuzdu. Şarkıya ir, besteye çesi ile yazılmıştır.
küg denilmiştir.
Ɖ Uygurlarda resim sanatı da gelişmişti. Uygur res- ● Kırgızlar
samlarına “Bedizçi” denilirdi. Kök Türk ● Bulgarlar

Ɖ Türklerin Orhun Abideleri’ni yazmaları ve balbal Alfabesi’ni ● Hazarlar
denilen mezar taşları dikmeleri taş işçiliği yaptığını Kullanan Devletler
kanıtlar. ● Peçenekler
Ɖ Esik Kurganında İskitlere ait Altın Elbiseli Adam Zırhı ● Uygurlar
Türklerin maden işlemeciliğinde ve Pazırık Kurga- Uygur Alfabesi’ni
nı’nda Hunlara ait dünyanın ilk halısı Pazırık Halısı Kullanan Devletler ● Moğollar
ise Türklerin dokumacık alanında ne kadar geliştikle- ● Karahanlılar
rini göstermektedir.
Örnek Soru
ŗ NOT Aşağıdaki devletlerden hangisi Kök Türk Alfabesi'ni kul-
İslamiyet öncesi Türk devletlerinde; lanmamıştır?
( Dokumacılık A) Kırgızlar B) Bulgarlar C) Hazarlar
( Resim D) Peçenekler E) Uygurlar
( Heykel Cevap E
( Tiyatro Türklere Ait Kitabeler
( Madencilik
( Müzik Yenisey Kitabeleri:
( Çini (Uygur)
( Fresk (Uygur) ● Kırgızlara aittir.
( Minyatür (Uygur) ● Mezar taşlarına yazılan yazılardan oluşur.
gibi uğraş alanları bulunmaktadır.
Orhun Kitabeleri:

DİL, YAZI VE EDEBİYAT ● II. Kök Türk Devletine aittir. Türklere ait bilinen ilk
yazılı eserdir.
Sözlü Edebiyat Örnekleri ● Türk tarihi hakkında bilgi veren ilk yazılı belgedir.
( Sav (atasözü) ● Kül Tigin ve Bilge Kağan anıtları ölümlerinden
( Sagu (ağıt) sonra, Tonyukuk tarafından dikilmiştir. Bu nedenle
Türklerde ilk yazar ve tarihçi Tonyukuk’tur.
( Koşuk (coşkulu şiir) ● 1889’da ilk kez Rus tarihçi Yadrintsev tarafından
( Destan
bulunan abideler, ilk kez 1893’te Danimarkalı Wil-
helm Thomsen çözmüştür.
Ɖ Sözlü edebiyata ait en eski eserler destanlardır. ● İçeriğinde; kut anlayışı, sosyal devlet anlayışı, Türk
halkına ve kağanlarına öğütler bulunur.
Hunlar Sakalar Kırgızlar Uygurlar Kök Türkler
Oğuz Alp Er Manas Türeyiş, Ergenekon, Karabalgasun Kitabesi:
Kağan Tunga, Göç Bozkurt
Destanı Şu ● Uygurlara aittir.
● Mani dininden bahsedilmektedir.

Ɖ İlk Türk alfabesi Kök Türk alfabesi olup 38 harften ŗ NOT
ibarettir. ( Uygurlara ait Şine-Usu, Moyen-Çur- Suçi ve Tar-
Ɖ İkinci Türk alfabesi ise Soğd alfabesinden esinle- yat yazıtları da bulunmaktadır. Ayrıca II. Kök Türk
nerek hazırlanan Uygur alfabesidir. 14-18 harf ola- Devleti'ne ait Çayr yazıtları en eski Türk yazıtlarıdır.
rak düzenlenmiştir. Kutadgu Bilig, Uygur alfabesiyle
yazılmıştır.