Page 38 - 2024-yurtdisi-cozumlu-konu-anlatimli

294 GENEL TÜRK TARİHİ
TÜRK KÜLTÜRÜNÜN ÇEVRE Ɖ Müslümanlığı Türk toplulukları içinde benimseyen ilk
KÜLTÜRLERLE MÜNASEBETLERİ boy olan Karluklar Uygur Devleti’nin kuruluşunda yer
almıştır.

Ɖ Türk tarihinin ilk veziri (aygucı) Tonyukuk’tur.
Türklerin Çin Kültürüne Katkıları:
Ɖ Tarihte din değiştiren ilk Türk devleti olarak bilinen
Ɖ Askerlik alanı Tabgaçlar Budizm’i benimsemişlerdir.
Ɖ Devlet teşkilatı Ɖ Gök Tanrı’nın ülkeyi yönetmesi için Türk kağanına
Ɖ At kültürü (Atı evcilleştirme), Kut, Ülüş ve Küç verdiğine inanılmıştır.
Ɖ Gök Tanrı inancı Ɖ Mangala adında bir oyun oynanmıştır. Mangala,
Türkler tarafından oynanan bir tür zekâ oyunudur.
Oyun her oyuncunun kazandığı taşları toplayacağı
Çinlilerin Türkleri Etkilediği Alanlar: büyük bir bölüm ve 12 kuyu bulunan bir tahta üze-
rinde 48 taşla oynanır.
Ɖ Tarım ve yerleşik kültür Türklere ait bilinen ilk destan İskitler (Sakalar)’e aittir.
Ɖ Felsefe ve inanç (Taoizm, Budizm, Maniheizm) Ɖ Anadolu’ya ilk gelen Türk kavmi Hunlardır.
Ɖ Giyim, kuşam Ɖ
Ɖ İstanbul’u kuşatan ilk Türk topluluğu Avarlardır.
ŗ NOT Ɖ Türklerde ilk matbaa Uygurlarda görülür.
( Tarihimizde ilk olarak Hunlar ile Çinliler arasında Ɖ Türk tarihinin en önemli yazılı kaynakları Orhun
ticari ilişkiler kurulmuştur. Bu ticari ilişkiler, Kök Yazıtları’dır.
Türk ve Uygurlar zamanında da devam etmiştir. Çin'e karşı ayaklanarak bağımsızlıklarını yeniden
Özellikle Uygurlar Dönemi’nde gelişmiştir. At ve Ɖ kazanan topluluk II. Kök Türklerdir.
ipek ticareti başta gelmektedir.
Ɖ İlk madeni parayı kullanan Türk devleti Kök Türklerdir.
( İpek Yolu'nun sağladığı ekonomik kazanç, iki tara- Sanatta hayvan figürlerini ilk kez kullanan devlet
Ɖ
fın da burayı ele geçirme mücadelesi yapmasına İskitlerdir.
yol açmıştır.
Ɖ İlk Türk alfabesini kullananlar Kök Türklerdir.
Türklerin Moğol Kültürüne Katkıları: Ɖ İlk yazılı hukuku Uygurlar hazırlamıştır.
Ɖ Kırgızlara ait Manas Destanı dünyanın en uzun des-
Ɖ Askerlik tanıdır. (400 bin beyit)
Ɖ Devlet teşkilatı Türk tarihi ile ilgili bilgi veren en eski kaynaklar Çin
Ɖ
Ɖ Dil ve alfabe kaynaklarıdır.
Ɖ Gök Tanrı İnancı Ɖ Türklerin en eski kültür merkezi Anav kültürüdür.

BİLGİMATİK Ɖ Kütüphane kuran ilk Türk devleti Uygurlardır.
Ɖ İstanbul'u kuşatan ilk Türk devleti Avarlardır.
Ɖ Türk adının ilk kez geçtiği yazılı kaynak, Hunlar ile Ɖ Museviliği kabul eden ilk ve tek Türk devleti Hazar-
Çin arasında yapılan Kuzey Şansi Antlaşması’dır. lardır.
Ɖ Türk kelimesi coğrafi bir terim olarak ilk kez Bizans Ɖ İlk Türk şehri Ordu-Balık'tır.
kaynaklarında Orta Asya için kullanılmıştır.
Ɖ Mete Han Dönemi’nde ilk kez ikili yönetim, onluk sis-
Ɖ İlk at koşum takımları İskitlerde görülür. temi ve kurultay kurulmuştur.
Ɖ Tarihte bilinen ilk Türk devleti Asya Hun Devleti’dir. Ɖ Avrupa'da kurulan ilk Türk devleti Avrupa Hun Dev-
Ɖ Türk adı ile kurulan ilk Türk devleti Kök Türklerdir. letidir.
Ɖ Türk toplulukları içinde ilk yerleşik hayata geçen Ɖ İlk Türk elçisi I. Kök Türk Devleti Dönemi’nde
Uygurlardır. Bizans'a gönderilmiştir.
Ɖ Türk toplulukları içinde Müslümanlığı ilk benimseyen Ɖ Kendi adına para bastıran ilk Türgiş hükümdarı Baga
Karluklardır. Tarkan'dır.

Ɖ Karluklar Talas Savaşı’nda Abbasilerin yanında yer Ɖ Kırgızlar Cengiz Han'a itaat eden ilk Türk topluluğu-
alarak savaşı Müslümanların kazanmasında rol dur.
oynamışlardır. Ɖ Karluklar Cengiz Han'a itaat eden ilk Müslüman Türk
Ɖ İslamiyet’i kabul eden ilk Türk devleti olan Karahanlı- boyudur.
lar esas olarak Karluk boyları tarafından kurulmuştur.
Ɖ İlk Türk şairi Aprın Çor Tigin'dir.