Page 5 - sağlık bakanlığı tıbbi sekreter konu anlatımlı soru bankası
P. 5

SÖZCÜK TÜRLERI                                                 8.

                                                                                    BÖLÜM





                   DATA YAYINLARI
                         SÖZCÜK TÜRLERI                     Varlıkların Oluşuna Göre Adlar

                                                            Somut Adlar: Beş duyu organımızdan herhangi biriyle
                                                            algılanabilen varlıkları karşılayan adlardır.
             ADLAR (ISIMLER)
             Varlıkları, kavramları karşılayan sözcüklerdir. İnsanoğlu   X   Örnek
             yeryüzünde  ve  kâinatta  görüp  algıladığı  tüm  varlıklara     ● ses, ışık, sıcak, ağaç, koku, toprak, tahta, çanta, kutu,
             birer ad vermiştir. Adları çeşitli gruplar hâlinde inceleye-  defter, çiçekler, top, gaz, tuşlar, kuş…
             biliriz:                                       Soyut Adlar: Beş duyu organımızdan herhangi biriyle
                                                            algılanamayan ancak varlığını kabul ettiğimiz kavram ve
             Varlıklara Verilişlerine Göre Adlar            varlıkları karşılayan adlardır.

             Cins Adlar: Aynı türden olan, benzeri bulunan varlıkları   X   Örnek
             karşılayan adlardır.                              ● aşk, sevgi, korku, cesaret, melek, rüya, hayal, mut-
                                                              luluk, güzellik, sevinç, Tanrı, iyilik, keder, akıl, ruh…
             X   Örnek
                ● elma,  kalem,  çocuk,  balık,  kuş,  armut,  ağaç,  iplik,   ADLARDA YAPI
               ayran, peynir, el, kol, pembe, dört, akşam...  Adlar yapı özellikleri bakımından üçe ayrılır:

             Özel Adlar: Tek olan, benzeri bulunmayan varlıkları kar-  Basit Adlar: Herhangi bir yapım eki almamış adlardır.
             şılayan adlardır.                              Bir adın çekim eki alması, onun basit olmasını engelle-
                                                            mez. Çekim ekleri diğer sözcüklerin de yapısını etkile-
             X   Örnek                                      mez.
                ● Ahmet,  Selin,  Hüseyin  (kişi  adları);  Elazığ,  Ankara   X   Örnek
               (yer adları); Danimarka, Suriye (ülke adları); Yaban,
               Simyacı, Varlık (kitap, dergi adları); İstanbul Valiliği,     ● ayak,  tavuk,  ağaç,  elma,  çocuk,  yollar,  duvardan,
               Sağlık Bakanlığı (kurum adları); Türkçe, Farsça, İngi-  insanda, kedilere…
               lizce  (dil  adları);  İslamiyet,  Hristiyanlık,  Alevilik  (din,   Türemiş  Adlar:  Bir  yapım  eki  yardımıyla  bir  ad  veya
               mezhep adları); Boncuk, Tekir (hayvan adları)...  eylem kökünden türetilen yeni adlardır.

             Varlığın Sayısına Göre Adlar                   X   Örnek
                                                               ● ışıklı, gözlük, tatlıcı, kokusuz, başlık, kocaman, yolcu
             Tekil Adlar: Sayıca tek bir varlığı karşılayan adlardır.  (addan türeyen adlar)
                                                               ● yazıcı,  durak,  istek,  yürüyüş,  bakım,  alıntı,  kazı…
             X   Örnek
                                                              (eylemden türeyen adlar)
                ● kalem, yol, ev, dede, roman, balık...
                                                            Birleşik Adlar: Kalıplaşma yoluyla iki adın, bir adla bir
             Çoğul Adlar: Sayıca birden çok varlığı karşılayan adlar-  eylemin ya da iki eylemin birleşmesiyle oluşan adlardır.
             dır. Adlara “-ler/-lar” eki getirilerek yapılır.
                                                            X   Örnek
             X   Örnek                                         ● olağanüstü,  buzdolabı,  kalemtıraş,  ağaçkakan,
                ● kalemler, yollar, evler, dedeler, romanlar, balıklar...  Çanakkale, kahvaltı (iki adın birleşmesiyle oluşanlar)
                                                               ● bilgisayar,  mirasyedi,  ateşkes,  hacıyatmaz  (bir  adla
             Topluluk Adları: Çoğul eki almadan birçok varlığı kar-  bir eylemden oluşanlar)
             şılayan adlardır.
                                                               ● yapboz, örtbas, dedikodu, kapkaç (iki eylemin birleş-
                                                              mesiyle oluşanlar)
             X   Örnek
                ● toplum, halk, millet, ordu, bölük, sürü...
   1   2   3   4   5   6   7   8   9   10