Page 10 - 2024 KPSS TARİHKONU ANLATIMLI - DATA YAYINLARI

ÜNİTE DURAKLAMA DÖNEMİ (ARAYIŞ

6 YILLARI - XVII. YÜZYIL) (1579 - 1699)

Sadrazam Sokullu Mehmet Paşa’nın ölümünden (1579)
III� Murat (1574 - 1595) IV� Murat (1623 - 1640)
başlayıp Karlofça Antlaşması’na (1699) kadar devam
eden bu döneme Osmanlı tarihinde Duraklama Dönemi
III� Mehmet (1595 - 1603) denir� I� İbrahim (Deli) (1640 - 1648)
Osmanlı Devleti’nin Genel Durumu
I� Ahmet (1603 - 1617) IV� Mehmet (1648 - 1687)
XVII� yüzyılda bütün Balkan Yarımadası dahil olmak
I� Mustafa (1617 - 1618) üzere Polonya’nın güneyinde Kafkasya’ya; Kuzey II� Süleyman (1687 - 1691)
Afrika ve Habeşistan’dan Mora’ya ve Dalmaçya kıyı-
DATA YAYINLARI
II� Osman (Genç) (1618 - 1622) larına kadar olan bölge Osmanlı Devleti’nin denetimin- II� Ahmet (1691 - 1695)
deydi� Bu dönemde topraklarını bu kadar genişletmiş
ve büyütmüş olmasına rağmen Osmanlı Devleti’nde
I� Mustafa (1622- 1623) II� Mustafa (1695 - 1703)
bazı iç ve dış karışıklıklarda yaşanmaya başlamıştı�
DURAKLAMANIN NEDENLERİ XVII. Yüzyılda Osmanlı Devleti’nde İç İsyanlar

Dış Nedenler
İstanbul (Merkez / Yeniçeri) İsyanları
● Güçlü devletler ile komşu olunması; Avusturya, İran ve Rusya
● Bu isyanların nedenleri şunlardır:
● Doğal sınırlara ulaşılması; Osmanlı’nın çöl, okyanus, dağlık
arazilerin ötesine geçememesi ► “Ocak devlet içindir.” anlayışının yerini “Devlet ocak
içindir.” anlayışının alması
● Coğrafi Keşiflerin Osmanlı ekonomisini olumsuz etkilemesi
(Ticaret yollarının yön değiştirmesi) ► Askerlikle ilgisi olmayanların ocağa alınması
● Avrupa’nın bilimde ve teknolojide ilerlemesi ► Yeniçeri ağaları ve saray kadınlarının etkisi
● Avrupalı devletlerin Osmanlı’ya karşı kutsal ittifak oluştur- ► Cülus bahşişi için yeniçerilerin sık sık hükümdar değiş-
ması tirmek istemeleri
► Ulufe maaşının zamanında ödenmemesi veya değeri
düşük parayla ödenmesi
İç Nedenler
► Devlette etkin olmak isteyen bazı devlet adamlarının
● Tahta geçen bazı padişahların küçük yaşta ve tecrübesiz yeniçerileri kullanması
olmaları
► Yeniçerilerin, çıkarlarına ters düşen padişah,
● Saltanatın ve kafes usulünün olumsuzluğu sadrazam ve devlet adamlarını görevden uzaklaştırmak
● Saray kadınlarının yönetimde etkin olması istemeleri
● Rüşvet ve iltimasın artması
Sonuçları
● Yeniçeri Ocağının bozulması
● İstanbul isyanları devlet düzenini değiştirmeye yönelik
● Tımar sisteminin bozulması
olmayıp, şahıslara karşı yapılmıştır.
● Uzun süren savaşlardan dolayı masrafların artması ● İsyancılar, daima isteklerini yaptırmayı başarmışlar ve
● Lüks ve israfın artması merkezi idare üzerinde Kapıkulu (özellikle yeniçeriler)
● Gelirlerin azalmasına karşın israfın artması askerlerinin etkisi artmıştır.
● Kapitülasyonların olumsuzluğu ● İsyancılar, padişah ve devlet adamlarını görevden
almışlar, hatta öldürmüşlerdir.
● Ulufe ve cülus bahşişlerinin artması
● İsyancılar devlet otoritesinin zayıflamasına, İstanbul’da
● Coğrafi Keşifler'in Osmanlı'ya olumsuz yansıması
asayişin bozulmasına, halkın zor durumda kalmasına,
● Medreselerdeki bilimsel çalışmaların gerilemesi şehirde yangınların çıkmasına ve yağmalanmasına

● Beşik ulemalığının ortaya çıkması (ilmin babadan oğula geç- neden olmuştur.
mesi)

116 Data Yayınları / KPSS Tarih