Page 47 - 10_edebiyat_ogretmenin

HABER METNİ 8. ÜNİTE 164

HABER METNİ
ˇ Günlük gazetelerde, belli aralıklarla ˇ Haber doğru olmalı ve bu haberi akta-
yayımlanan dergilerde, meslek kuruluş- ran kişi habere yorumunu katmamalıdır.
larının belli aralıklarla yayımladığı bül- ˇ Herkesin kolaylıkla anlayabileceği açık
tenlerde; radyo ve televizyonlarda belli ve anlaşılır bir dil kullanılmalıdır.
zaman aralıklarıyla sunulan bültenlerde
halka duyurulmak üzere yayımlanan ya- ˇ Haber yazılarında dil göndergesel işlev-
de kullanılır.
zılara haber yazısı denir.
EDİTÖR YAYINEVİ
Haber yazılarının şekil ve içerik özellikleri ˇ İyi bir haber yazısı “5N 1K” sorularına
cevap verebilecek nitelikte olmalıdır.
şunlardır:
ˇ Haberin içeriği ve başlığı ilginç olmalı- ˇ Haber yazılarının planında genellikle
ters piramit tekniği kullanılır.
dır. Bu durum haberin okunmasında ve
yayılmasında oldukça etkilidir. ˇ Bu metinlerde açıklayıcı, söyleşmeye
ˇ Haber duyulmamış olmalıdır. Çünkü bağlı ve öyküleyici anlatım türlerinden
yararlanılır.
okuyucu herhangi bir şekilde duyduğu
bir haberi okuma gereği duymaz. ˇ Haber yazılarında inandırıcılık, belgele-
ˇ Haber önemli olmalı ve geniş bir zümre- re dayanma, çok boyutluluk söz konu-
sudur.
yi ilgilendirmelidir.
5N 1K ILKESI
ˇ İyi bir haberde aranan başlıca özellik, haberin insanların zihinlerinde beliren ve “5N 1K”
şeklinde adlandırılan soruları yanıtlayacak bilgileri verebilmesidir. Burada bahsi geçen
“5N 1K” soruları ve bu soruların özellikleri şunlardır:

Ne / Kim?: Habere kaynak olan olayı kimin gerçekleştirdiği ya da bu olayın ne olduğu
bildirilmelidir. “Tarihî Zeus Heykeli bulunduğu müzeden tarihî eser kaçakçıları tarafın-
dan çalındı.” şeklinde bir olay habere konu olabilir ve burada olayı gerçekleştiren bellidir.

Nasıl?: Habere kaynak olan olayın yapılışının, meydana geliş sürecinin anlatıldığı bö-
lümdür. Olayın meydana gelişiyle ilgili ayrıntılardan bahsedilir, insanların zihninde olu-
şan “Böyle bir şey nasıl olur?” sorusuna cavap verilir. “Tarihî Zeus Heykeli’nin nasıl
çalındığı, müzeye nasıl girildiği, güvenlik görevlilerinin nasıl atlatıldığı ve heykelin müze-
den nasıl çıkarıldığı” gibi sorulara cevap verilir.

Niçin?: Habere konu olan her olayın bir nedeni vardır. Bu neden haber yazılarında mut-
laka belirtilmelidir. Çünkü okuyucu olayın kendisi kadar bu olayın hangi sebeplerle ger-
çekleştiğini de bilmek ister. “Tarihî Zeus Heykeli’nin niçin çalındığı, maddi değerinin ne
kadar olduğu, kimlere satılabileceği” tarzındaki sorulara cevap aranır.

Nerede?: Habere konu olan olayın nerede geçtiği açıklanmalıdır. Olayın geçtiği yerin
açıklanmaması durumunda okuyucu başka kaynaklara başvurarak olayın geçtiği yeri
öğrenmek isteyecektir. Ayrıca yerin belirtilmemesi haberin genelinde de bir eksiklik or-
taya çıkaracaktır. “Tarihî Zeus Heykeli Roma’daki şehir müzesinden çalındı.”

Ne zaman?: Olayın gerçekleşme zamanının verilmesi, okuyucuda haberin doğruluğu
hissini uyandıracaktır. Zaman ve yer birlikteliği sayesinde okuyucu haberle ilgili ayrıntı-
lara ulaşacaktır. Zaman bilgisi haberlerde genellikle genelden özele doğru verilir. “Tarihî
Zeus Heykeli bugün öğle saatlerinde çalındı.”