Page 32 - 10-sinif-edebiyat-soru
P. 32

KAZANIM SORULARI                                                YENİ NESİL SORULAR
         9  Anonim  halk  şiirinin  tek  dörtlükten  oluşan  12
            nazım biçimidir. Pek çoğunun söyleyeni bel-
            li değildir. Genelde ilk iki dize konu ile ilgisi
            olmayan  doldurma  dizelerdir.  Uyak  düzeni
            aaxa biçimindedir.
                                                          İlk dizesi yedi heceden daha az
            Bu  parçada  sözü  edilen  nazım  biçimi    olan mânilere .......………….. mâni
            aşağıdakilerden hangisidir?                 denir.
            A) Türkü      B) Semai      C) İlahi
                   D) Mâni       E) Ağıt


                                                       Düz mâninin sonuna anlamı tamam-
                                                       lamak ve pekiştirmek için iki dize
         10 Uzaktır seçilmiyor                         daha eklenerek oluşturulan mânilere
            Gönüldür geçilmiyor                        ……………….......... mâni denir.

            Gönül bir top ibrişim
            Dolaşmış açılmıyor
            Bu dörtlüğün nazım biçimi aşağıdakiler-    Mâninin ilk dizesinin yedi veya sekiz
            den hangisi olabilir?
                                                       heceye tamamlanarak söylenmesine
                                                       ........…………………… mâni denir.
                                       C) Mâni
                         B) Koşma
            A) Türkü  EDİTÖR YAYINEVİ
                  D) Semai      E) Destan
                                                    Mânilerle ilgili yukarıda verilen ifadeler-
                                                    de boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağı-
         11  Çocukları  uyutmak  ya  da  onların  ağlama-  dakilerden hangileri getirilmelidir?
            sını durdurmak amacıyla ezgiyle söylenen,
            çoğunlukla  tek  dörtlükten  oluşan  şiirlerdir.   A)  kesik - yedekli (artık) - doldurma kesik
            Belli  bir  kafiye  örgüsü  olmadığı  gibi  çoğu   B)  kesik - doldurma kesik - yedekli (artık)
            zaman  dizeler  arasında  tam  bir  ölçü  birli-
            ği  de  görülmez.  Kaşgarlı  Mahmut,  Divanü   C)  yedekli (artık) - kesik - doldurma kesik
            Lügati’t Türk’te bu nazım şeklini “balu balu”   D)  doldurma kesik - yedekli (artık) - kesik
            olarak adlandırmıştır.
                                                   E)  yedekli (artık) - doldurma kesik - kesik
            Bu parçada sözü edilen nazım şekli aşa-
            ğıdakilerden hangisidir?

            A) Ninni      B) Türkü      C) Ağıt
                  D) Koşma      E) Destan

         A. Anonim Halk Şiiri                       y Nazım birimi olarak dörtlük kullanılmıştır.
         Söyleyeni belli olmayan, kuşaktan kuşağa sözlü olarak yayılan,     y Şiirler hece ölçüsüyle yazılmıştır.
         ilk söyleyeni unutulduğu için halkın ortak malı olan edebî ürünler     y Aşk, ölüm, hasret, doğa, yiğitlik gibi konular işlenmiştir.
         anonim halk edebiyatını oluşturur. Anonim halk şiiri ürünleri söz-
         lü bir şekilde nesilden nesile aktarıldığı için zamanla ve yayıldık-    y Anonim halk şiiri nazım şekilleri; mâni, ninni, türkü ve ağıttır.
         ları bölgenin özelliğine göre değişikliğe uğramıştır.   Mâni:  Halkın  ortak  duygularını,  sevinçlerini,  acılarını  yansıtan
         Anonim halk şiirinin şekil ve içerik özellikleri şunlardır:   maniler  7’li  hece  ölçüsünün  kullanıldığı  ve  aaxa  şeklinde  ka-
                                                 fiyelenen  şiirlerdir.  Mâniler  kısa  ve  öz  şiirlerdir,  genellikle  tek
            y Dili oldukça yalındır ve halkın konuşma dilidir.   dörtlükten oluşur.
          98
   27   28   29   30   31   32   33   34   35   36   37