Page 37 - 10-sinif-edebiyat-soru

KAZANIM SORULARI
8 Divan şiirinin İran edebiyatından aktarılmış, 10 Aşağıdakilerin hangisinde divan edebi-
şaire ……………....….. bir estetiği vardır. yatıyla ilgili bilgi yanlışı vardır?
Sevgilinin boyundan, posundan başlayarak A) Şiirlerde konu bütünlüğü yoktur.
saçları, kaşları, gözleri, kirpikleri, ağzı, diş-
leri, dudakları, yanakları ……………….. adı B) Şairler, mahlas adı verilen takma isim
verilen hazır benzetmelerle anlatılır, sevgili kullanırlar.
bu şekilde övülür. C) Söyleyiş güzelliğinden çok anlama
önem verilmiştir.
Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağı-
dakilerin hangisinde verilenler sırasıyla D) Nazım birimi beyit, ölçü aruz ölçüsüdür.
EDİTÖR YAYINEVİ
getirilmelidir? E) Mazmun adı verilen kalıplaşmış sözler
kullanılmıştır.
A) örnekler sunan - istiare
B) yön gösteren - mecaz-ı mürsel 11 Kaside nazım biçimiyle ilgili aşağıdaki
C) konu seçme olanağı vermeyen - tena- ifadelerden hangisinde bilgi yanlışı var-
süp dır?
D) özgürlük tanımayan - mazmun A) Din ve devlet büyüklerini övmek için ya-
E) kolaylık sağlayan - teşhis ve intak zılır.
B) İşlediği konuya ya da redif ve uyağa
göre adlandırılır.
C) 33 ile 99 bentten oluşur.
D) Uyak biçimi aa ba ca … şeklindedir.
E) Şairin mahlasının geçtiği beyte taç beyit
denir.
12
9 Divan edebiyatının ilk şairi sayılır. 13. yüzyıl- • Matla beytinden sonra gelen beyittir.
da yaşayan şair, din dışı konularda Türkçe • Makta beytinden önce gelen beyittir.
şiirler yazmıştır. Selçuklu sultanı Alaaddin
Keykubat’ın isteği üzerine yirmi bin beyitten • Gazelin en güzel beyti bu adla anılır.
oluşan bir Selçuklu Şehnâmesi yazmıştır. • Her beyti aynı güzellikte söylenen gazel-
Bu parçada tanıtılan şair aşağıdakiler- lerdir.
den hangisidir? Aşağıda verilenlerden hangisiyle ilgili
A) Mevlana yukarıda herhangi bir açıklama yapılma-
B) Şeyhi mıştır?
C) Süleyman Çelebi A) Hüsn-i matla B) Beytü’l gazel
D) Ahmedi C) Yek avaz gazel D) Hüsn-i makta
E) Hoca Dehhani E) Yek ahenk gazel

tarikatlarında “deme, nefes”, kimi tarikatlarda da “cumhur” adı- keleri gibi konular işlenir. Çeşitli dini törenlerde saz eşliğinde ve
nı alır. İlahi denince akla gelen ilk isim şüphesiz Yunus Emre belirli bir makamla söylenen şiirlerdir. Genellikle 8’li - 11’li hece
olmaktadır. ölçüsü ve dörtlükler (3 - 5 dörtlük) kullanılır.
Nefes: Alevi - Bektaşi şairler tarafından kaleme alınan tasavvufi Nutuk: Tekke edebiyatında pirlerin ve mürşitlerin tarikata yeni
şiirlere nefes denmiştir. Nefeslerin konusunu genellikle vahdet-i giren dervişlere, tarikat derecelerini, tarikat adâbını öğretmek
vücut düşüncesi, Alevi - Bektaşi ilkeleri ve tarikat kuralları oluş- için söyledikleri didaktik şiirlerdir. Şekil olarak koşmaya benze-
turmuştur. Edebiyatımızda Pir Sultan Abdal nefesleriyle ünlüdür. mektedir. Türün en önemli temsilcisi Kaygusuz Abdal’dır.
Deme: Alevi - Bektaşi tarikatına mensup şairlerin kaleme aldığı Şathiye: Genel olarak mizahi manzumelere şathiye adı verilir. Şat-
şiirlerdir. Bu şiirlerde tasavvufi konular, tarikat adabı, tarikatın il- hiyeler, tasavvuf ehlinin (sufînin) kendinden geçme anında söylediği,
111