Page 16 - 5. Sınıf Bursluluk Sınavı Konu Anlatımlı
P. 16
7. ÜNİTE: SÜRDÜRÜLEBİLİR YAŞAM
VE GERİ DÖNÜŞÜM
EDİTÖR YAYINLARI
EVSEL ATIKLAR VE GERİ DÖNÜŞÜM Tıbbi atıklar; cerrahi maskeler, iğneler, plastik eldivenleri,
ameliyat giysileri, bisturiler, lam ve lamel gibi laboratuvar
ATIKLARIN SINIFLANDIRILMASI, GERİ DÖNÜŞÜM VE atıkları, kanlı atıklar, radyasyonlu maddeler tehlikeli tıbbi
ATIK YÖNETİMİ atıklardır.
• Atık pillerin içerisinde bulunan maddeler canlıların sağlığı-
• Kullanılmış olan geri dönüştürülebilir atık
na zarar vereceğinden biten piller atık pil toplama kutularına
malzemelerin birtakım geri dönüşüm yön- atılmalıdır.
temleriyle ham madde olarak tekrar imalat • Çevremizde ve günlük hayatta kullandığımız ambalaj mad-
sürecine kazandırılması olayına geri dönü- deleri ve yiyecek atıkları dışında piller, boya atıkları, aydın-
şüm adı verilir. latmada kullanılan çeşitli lambalar, doğal veya sentetik kon-
• Kullanım süresi dolan ve yaşadığımız ortamdan uzaklaştırıl- feksiyon ürünleri, kâğıt ve çeşitli kâğıt ürünleri, elektronik
eşyalar gibi birçok eşya evlerde atık hâline gelmektedir.
ması gereken maddelere atık denir.
» Bilinçli tüketiciler olarak bunların israfını ve doğru kul-
• Atıkların içindeki kağıt, cam, karton gibi malzemeler ayrıl- lanılmasını önce kendimizden başlayarak ailemize ve
dıktan sonra geriye kalan ve hiçbir şekilde kullanılmayacak arkadaşlarımıza anlatmalıyız.
olan atıklara çöp denir. » Bunun için evlerimizde, okullarımızda geri dönüşüm kutu-
• Günlük hayatta evde bazı maddelerin kullanımı sonucunda ları oluşturarak bunların doğru kullanılmasını sağlamalıyız.
oluşan atıklara evsel katı atıklar denir. Geri Dönüşümü Yapılamayacak Olan Maddeler: Yemek atıkları,
• Bir meyvenin kabuk kısmı zararsız atıklar olarak değerlen- meyve kabukları, bebek bezleri, yağlı kağıt, ampul, köpük, ıs-
dirilirken, pil, boya, plastik gibi maddeler zararlı atık olarak lanmış kağıt, ayna, kırık pencere camı, boya, deodorant gibi
değerlendirilmektedir. malzemeler.
• Evlerimizde oluşan katı atıklar: Organik atıklar (her türlü yi- • Atık haldeki maddenin geri dönüştürülmesi sürecinde ikincil
yecek atıkları, tırnak, saç, çim gibi.), kül atıkları (yakıt külleri, bir ham madenin elde edilmesine geri kazanım denir.
sigara külleri ve süpürge birikintileri gibi. ), geri dönüştürü- » Örneğin, kompost olarak bilinen meyve, sebze kabuk-
lebilen atıklar (kağıt ve türevleri, karton, metal, cam, plastik, larının veya bazı yemek artıklarının uygun yöntemlerle
gübreye çevrilmesi, atık yağlardan biyodizel oluşturul-
kauçuk, PET, PVC ürünleri gibi.)
ması veya plastiklerden petrol elde etmek geri kazanım
• Evlerde oluşan diğer evsel atıklardan biri de evsel sıvı atık-
uygulamalarına örnektir.
lardır.
• Dünyadaki suların büyük bir kısmı tuzlu su kaynaklarından
• Evsel sıvı atıkların başında su gelmektedir. Sıvı yağlar, ça- oluşmaktadır. Tatlı su kaynakları çok azdır. Gelişn teknoloji
maşır suyu, tuz ruhu, sıvı sabun, şampuan gibi sıvılarda bu ile birlikte atık maddeler artmış bu da su kirliliğine sebep
gruba girer. olmuştur. Bu durum da suların arıtılmasını doğurmuştur. Arı-
Kâğıt atıklar; ambalaj kağıtları, karton, kullanılan defter, ga- tılan sular içme suyu olarak kullanılmaya başlanmıştır.
zete, dergilerdir. Geri Dönüşümün Önemi
Plastik atıkları; pet şişeler, naylon poşet, araç lastikleri, plas- » Hem aile hem ülke ekonomisine katkı sağlar.
tik tabak ve bardaklardır. » Ham madde ihtiyacını azaltır.
Metal atıkları; içecek kutuları, demir levhalar ve boş tene- » Çevre kirliliğini önler.
kelerdir. » Enerji tasarrufu sağlar.
Cam atıklar; camdan yapılan şişe, bardak, tabak ve kava- » Çöplere daha az atıklar atılır. Böylece bu atıkların taşın-
nozlardır. ması ve depolanması kolaylaşır.
e - atıklar; elektronik araçlardır. » Doğal kaynakların korunmasını sağlar.
Fen Bilimleri 189
