Page 36 - 2024 5. SINIF BURSLULUK SINAVI KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINEVİ -

BİYOÇEŞİTLİLİK FEN BİLİMLERİ

BİYOÇEŞİTLİLİK VE DOĞAL YAŞAM BİYOÇEŞİTLİLİĞİ TEHDİT EDEN UNSURLAR

• Bir bölgede yaşayan canlı türlerinin ve çeşitlerinin sa- • Biyolojik çeşitliliğin azalmasına;
yıca zenginliği o yerin biyoçeşitliliğini gösterir. » Hızlı nüfus artışı,
EDİTÖR YAYINLARI
• Biyolojik çeşitliliği etkileyen faktörler; iklim, toprak ya- » Plansız kentleşme ve endüstrileşme,
pısı, coğrafi konum gibi özelliklerdir.
» Çevre kirliliği,
• Faktörlerin elverişli olduğu bölgelerde bitki çeşitliliği » Bilinçsiz avlanma,
sayısı ve türü artar.
» Orman yangınları,
» Bu artış bitkilerle beslenen hayvan sayısı ve çeşi-
dinin artmasını sağlarken bu hayvanlarla beslenen » Erozyon,
etçil sayısı ve çeşidi de artmış olur. » Doğal kaynakların bilinçsizce kullanılması,
» Tarımda zirai ilaç kullanımı neden olur.
EKOSİSTEM • Ülkemiz biyoçeşitlilik bakımından oldukça zengindir.

• Belli bir alanda karşılıklı ilişki halinde olan canlı ve cansız Bunun nedenleri aşağıdaki gibi sıralanabilir;
faktörlerin tamamı ekosistemi oluşturur.
• Ortak bir atadan gelen, benzer özellikleri bulunan, ken- » Ülkemizin coğrafi konumunun çeşitli bitki ve hay-
van türlerinin yetişmesine uygun özellikler taşıması
di aralarında çiftleştikleri zaman yeni bireyler oluştura-
bilen canlılara tür denir. » Asya ve Avrupa kıtaları arasında doğal bir köprü ol-
ması
• Bir canlının yaşamı için gerekli olan temel ihtiyaçlarını » Kuş türlerinin göç yolları üzerinde bulunması
karşıladığı ortama habitat denir.
» Kıyı uzunluğunun fazla olması ve farklı özelliklerde-
ki deniz suları ile çevrili olması
NESLİ TÜKENEN VE TÜKENME TEHLİKESİYLE
KARŞI KARŞIYA OLAN CANLILAR BİYOÇEŞİTLİLİĞİ KORUMAK İÇİN NELER
YAPILMALIDIR?
Nesli Tükenen Canlılar • Bilinçsiz avlanmanın önüne geçilmelidir.
• Dünya’da canlı yaşamını olumsuz etkileyen koşulla- • Fabrika ve bütün sanayi tesislerinin bacalarına filtre
rın oluşması ile tarihten günümüze birçok türün tek takılmalıdır.
tek ya da toplu hâlde yok olduğu bilinmektedir.
• Sanayinin hızlı gelişmesi, bilinçsiz avlanma gibi ne- • Fabrikada su arıtma tesisleri zorunlu olmalı, kontrolleri
sık sık yapılmalıdır.
denlerle türlerin yok olma hızı artmıştır.
• Yerleşim yerlerinin yakınlarında sanayi tesisleri kurul-
• Tazmanya kaplanı, dinozor, mamut, dodo kuşu, moa mamalıdır.
kuşu ve Hazar kaplanı gibi canlılar, dünya üzerinde
nesilleri tükenen canlılardır. • Doğal yaşam alanları korunmalı, geri dönüşüm konu-
sunda çalışmalar yapılmalıdır.
• Anadolu panteri, Anadolu parsı, Anadolu aslanı ve
çizgili sırtlan gibi canlılar da Anadolu’da yaşamış, Sık Sorulan Sorular - Az Verilen Cevaplar
nesli tükenmiş hayvanlardır.
Kaçak avlanma, tabiat parkı kurma, anız yakı-
Soru: mı, ağaçlandırma faaliyetlerinden hangileri ile
Nesli Tükenme Tehlikesi Altında Olan Canlılar biyoçeşitliliği arttırır?
• Kutup ayıları, büyük pandalar, Javan gergedanı ve Cevap: Tabiat parkı kurma, ağaçlandırma faaliyetleri
Meksika yunusu nesli tükenme tehlikesiyle karşı kar- biyoçeşitliliği arttırır.
şıya olan canlılardan sadece birkaçıdır. Kurbağa, zebra, Akdeniz foku, fındık ve pen-
• Ülkemizde ise kelaynak, deniz kaplumbağası, alage- Soru: guen canlılarından hangilerinin yaşam alanı
yik, Akdeniz foku ve telli turna nesli tükenme tehlikesi ülkemizdedir?
altında olan başlıca hayvanlardır. Cevap: Kurbağa, Akdeniz foku, fındık ülkemizde gö-
• Nesli tükenme tehlikesiyle karşı karşıya olan bazı rülen canlılardır.
canlılar, Dünya’da ve ülkemizde koruma altına alın- Dinozor, Caretta Caretta, moa kuşu, mamut,
mıştır. Soru: alageyik canlılardan hangilerinin dünyada
• Dünya Doğayı Koruma Vakfı [World Wildlife Fund nesli tükenmiştir?
(WWF)], Dünya’da nesli tükenme tehlikesiyle karşı Cevap: Dinozor, moa kuşu ve mamut dünyada nesli
karşıya olan canlıları koruma altına almıştır. tükenen canlılardır.

153