Page 8 - 7. Sınıf Bursluluk Sınavı Data Konu Anlatımlı

METİN TÜRLERİ

DATA YAYINLARI

BİLGİLENDİRİCİ (ÖĞRETİCİ) METİNLER HİKÂYE EDİCİ METİNLER

BİYOGRAFİ HİKÂYE
Bir kişinin hayatının anlatıldığı yazılardır. Bunlarda Anlatım bakımından romana benzeyen, ancak roman-
amaç o kişiyi tüm yönleriyle (hayatı, eseri, kişiliği, dan daha kısa olan bir yazı türüdür. Hikâyede olaylar
görüşleri vs.) tanıtmaktır. Biyografi açık, sade bir dille genellikle yüzeyseldir. Kişiler çoğu zaman hayatla-
anlatılan kişinin devrini, çevresini dikkate alarak yazılır. rının belli bir ânı içinde anlatılır. Genellikle kişilerin
tek yönü üzerinde (çalışkanlık, titizlik, korkaklık vs.)
durulur. Hikâye de romanla aynı dönemlerde oluş-
maya başlamış ve özellikle realizm akımının etkili
OTOBİYOGRAFİ (ÖZ YAŞAM ÖYKÜSÜ) olduğu dönemde önemli bir tür hâline gelmiştir.
İki tür hikâye görülür. Bunlar klasik hikâye ve modern
Kişinin kendi hayatını anlattığı yazıya otobiyografi
denir. Otobiyografide doğumdan itibaren otobiyogra- hikâyedir. Mauppasant tarzı da denilen klasik hikâye
finin yazıldığı ana kadar yaşananlardan anlatmaya yukarıda anlattığımız özelliğe uyar. Çehov tarzı denen
modern hikâyede ise belli bir kişi olmadığı gibi belli
değer olanlar yazılır.
olaylar da çoğu kez yoktur. Yazarın kendiyle sohbet
Edebiyat, sanat, siyaset, spor vb. alanlarda ünlü bir kişi; ediyormuş gibi bir anlatımı vardır; çoğu kez birinci kişi-
diğer insanlarca bilinmeyen yönlerini, başarısını nelere nin ağzından anlatıldığı olur.
borçlu olduğunu ve nasıl kazandığını anlatmak ama-
cıyla otobiyografisini yazar. Otobiyografi her ne kadar
öznel bir anlayışla kaleme alınsa da gerçekler göz ardı MASAL
edilmemelidir. Halk dilinde anlatılarak oluşan sözlü edebiyat ürünü-
dür. Bir yazar tarafından sonradan yazıya geçirilmiş-
tir. Masallarda olaylar tamamen hayal ürünüdür. Yer
ve zaman belli değildir. Kahramanlar insanüstü özel-
GÜNLÜK likler gösterir. İyiler hep iyi, kötüler hep kötüdür. İyiler
Ne gün yazıldığını belirtmek için tarih atılan, çoğu ödüllendirilir, kötüler cezalandırılır. Masallarda eğitici-
zaman her günün sonunda o gün olup bitenin, sıcağı lik esastır. Çoğu kez evrensel konular işlenir. Dünya
sıcağına anlatıldığı, olaylarla ilgili yorumlar, değerlen- edebiyatında Kelile ve Dimne, Binbir Gece Masalları
dirmeler yapıldığı yazılardır. ünlüdür.
Her gün yazıldığı için kısa olan bu yazılar, yazarının
hayatından izler verdiğinden içten ve sevecendir.
FABL
İnsanlar arasında geçen olayları hayvanlar, bitkiler ya
da cansız varlıklar arasında geçiyormuş gibi göster-
SOHBET mektir. Bu yolla insanlara ahlak dersi vermek, örnek
Bir konunun fazla derinleştirilmeden, biriyle konuşu- göstermek ya da bir düşünceye güç kazandırmak iste-
yormuş gibi anlatıldığı fikir yazılarıdır. Sohbet yazıla- yen bir çeşit masaldır.
rında herkesi ilgilendirecek konular seçilir. Teşhis (kişileştirme) ve intak (konuşturma) sanatları
Cümleler çoğu zaman konuşmadaki gibi devriktir. üzerine kurulmuştur.
Yazar sorulu cevaplı cümlelerle, konuşuyormuş hissi
verir.
Ŗ NOT
Üslup olarak fıkraya benzese de az sözle çok şey
anlatmayı amaçlamaması, dışa dönük olması onu fık- En ünlü fabl yazarları; Beydeba (Kelile ve Dimne),
radan ayırır. Ezop ve La Fontaine’dir.