Page 24 - 7-sinif-bursluluk-konu

HÜCRE VE BÖLÜNMELER 273
Çekirdek z Hücredeki en küçük boyutta bulunan organeldir.

z Bir canlının, nesilden nesile aktarılan kalıtsal özel- z Tüm hücrelerde bulunur.
likleri, hücreyi yöneten çekirdekte bulunur.

z Hücrede yaşamsal faaliyetleri kontrol eden, onları 4. Endoplazmik Retikulum
yöneten yapıya “çekirdek” denir. z Hücrede maddelerin taşın-

z İnsan vücudunda bulunan beyin gibi düşünülebilir. masından sorumlu organeldir.
Hücre içerisinde yollar oluştu-
z Çekirdek içerisinde canlının özelliklerini taşıyan rarak hücreyi ağ gibi sarar.
ipliksi yapılar bulunur. Bu ipliksi yapılarda canlının
z Hücre zarı ile çekirdek ara-
boyu, göz yapısı, şekli , ayak yapısı, ten rengi gibi sında köprü görevi görür.
bir çok özellik bulunur.
z Hücrede bazı maddelerin depolanmasında da görev
Sitoplazma alır.

z Hücre zarı ile çekirdek arasında bulunan yarı akış- 5. Lizozom
kan sıvıdan oluşur.
z Hücredeki sindirim organelidir.
z Sitoplazmanın büyük bir kısmı sudan oluşmuştur. Hücrede bulunan yaşlanmış
z
Yumurta akı kıvamındadır. ve yıpranmış hücrelerin kendi
z Sitoplazmada; hücrenin beslenme, solunum yapma, kendini parçalayarak yok
boşaltım yapma gibi yaşamsal olayları gerçekleşir. etmesini sağlar.
Bu olayları gerçekleştiren yapılar, sitoplazma içeri- z Genellikle hayvan hücrelerinde ve ilkel bitki hücre-
sinde bulunur. Bunlara “organel” denir. lerinde bulunur.

z Bu organelleri görmek oldukça zordur. Fakat daha 6. Sentrozom (Sentriyoller)
gelişmiş mikroskoplarla bunları görmek mümkündür.
z İlkel yapılı bitkilerde (yosun,
1. Golgi Cisimciği eğrelti otu vb.) ve hayvan hüc-
relerinde bulunur.
z Hücrede salgı üreten yapıdır.
z Çekirdek yakınında bulunur.
z Bu yapı, salgıları kesecikler
haline getirip paketleyebilir. z Birbirine dik iki sentriyolden oluşur.

z Bunlar ter ve tükürük gibi salgı z Hücrenin bölünmesinde görevlidir.
bezlerini oluşturan hücrelerde Ŗ NO
bol miktarda bulunur.
Hayvan hücrelerinden olan olgun alyuvar hücresi,
z Bitkilerde daha çok bal özünün üretildiği çiçekte yumurta hücresi ve sinir hücrelerinde sentrozom
bulunur. bulunmaz.
2. Mitokondri 7. Koful

z Hücrenin ihtiyacı olan enerjiyi z Hücreye zarar verebilecek
besin maddelerini parçalaya- maddeleri ve hücrede fazla
rak üretir. olan maddeleri depo eden
organeldir.
z Canlı vücudunda enerji ihti-
yacı fazla olan kaslarda, kara- z Hayvan hücrelerinde çok sayıda ve küçük; bitki
ciğerde ve beyin hücrelerinde çok sayıda bulunur. hücrelerinde ise az sayıda fakat büyük boyutlarda
bulunur.
3. Ribozom
z Küresel yapıya sahiptirler.
z Canlı için gerekli olan proteini
sentezleyen organeldir. 8. Plastitler

z Canlılarda genellikle sitoplaz- z Sadece bitki hücrelerinde ve alglerde bulunan orga-
mada serbest halde bulunur. nallerdir.
Ayrıca çekirdek zarında veya z Plastitler; kloroplast, kromoplast ve lökoplast olmak
endoplazmik retikulumların üzerinde de bulunur. üzere üçe ayrılır.

DATA YAYINLARI