Page 21 - 9-sinif-edebiyat-odn

ŞİİR 63
İmge: Bir şairin dış dünyayı olduğu gibi anlatması beklenemez. Şair benzetme, kişileştir-
me, mecaz ve söz sanatları yoluyla düşüncelerini alışılmışın dışında, çarpıcı bir şekilde
dile getirir. Bu şekilde imgeler oluşturur. İmge, şiire anlam bakımından derinlik kazandırır,
şiirin daha geniş bir yorum alanı kazanmasını sağlar. Her şairin kendine özgü bir imge
anlayışı vardır. Şiirde özgünlüğü yakalamanın en önemli koşulu zengin ve farklı bir imge
birikimine sahip olmaktır.

Aşağıdaki şiirde imgesel yönü öne çıkan ifadeler renkli olarak verilmiştir.

Geceleyin
EDİTÖR YAYINEV
Geceleyin karanlıkta Geceleyin karanlıkta Yıldız tuttum gök içindeİ
Geceleyin karanlıkta
Suya attım ben sesimi Gülümsedim buluta ben
Türkü oldu birdenbire Saçlarına düşen yağmur Işığını sana vurdu
Denizinden geçen gemi Gökkuşağı oldu birden Bir gül açtı yüreğinde

ŞIIRDE SÖYLEYICI (ANLATICI)
Mahlas: Mahlas bir edebiyat terimi olarak “şairlerin şiirlerinde kullandıkları takma ad”
şeklinde tanımlanabilir. Divan şairleri çoğunlukla asıl isimlerinin yerine “mahlas” denilen
takma adlarını kullanmışlardır.
F Ey Fuzûli ışk men’in kılma nâsihden kabûl
Akl tedbirîdür ol sanma ki bir bünyâdı var
F Avniyâ kılma gümân kim sana râm ola nigâr
Sen Sitanbul şahısın ol Kalatanun şâhıdur

Tapşırma: Halk şiirinde de mahlas kullanılır. Aşıkların şiirlerinde mahlas kullanmalarına
halk şiirinde tapşırma denir.
F Karac’oğlan der ki derdim pek beter F Senden aldım bu feryâdı
Bahçede bülbüller şakıyıp öter Bu imiş dünyanın tadı
Anayı atayı dün aldın yeter Anılmazdı Veysel adı
Var git ölüm bir zaman gene gel O sana âşık olmasa

MANZUME VE ŞIIR
❍ Nazım yoluyla yazılmış yani ölçülü ve uyaklı bir şekilde kaleme alınmış metinlere “man-
zume” denmektedir. Manzume biçimsel olarak şiire benzeyen ancak şiir olmayan me-
tinlerdir.
❍ Manzumelerin genel özellikleri şunlardır:
F Manzumeler olay eksenli metinlerdir. Bu bakımdan manzumelerde olay, mekân, za-
man ve kişiler yer alır. Ders verme, didaktiklik ön plandadır.
F Anlam bir mısrada tamamlanmaz, diğer mısralara taşar.